دسته: حقوق پایان نامه بررسی مساله ارتداد در 45صفحه در قالب فایل ورد قابل ویرایش
قیمت فایل فقط 5,900 تومان
پایان نامه بررسی مساله ارتداد
مقدمه
ازجمله آفات روبه رشد و نگران كننده موجود درجامعه ما و بلكه درسطح كلان درهمه وسعت دنیا ، آفت قداست گریزی ، قداست زدایی ، قداست ستیزی ، مبارزه با ارزشهای والای دینی و مذهبی است كه ضربات سخت و سنگینی را برپیكر امنیت و آسایش و آرامش اجتماعی فرود می آورد ، و ثبات سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی ، و اقتصادی را تهدید می كند .
یك نگاه زودگذر به ناهنجاری های اخلاقی اجتماعی ( ازقبیل آدم ربایی ، قتل عمد ، سرقت ، قاچاق مواد مخدر ، روابط نامشروع ، كلاه برداری ، درگیریها ، و ترویج فساد و بی بند و باری ) معضلات اداری سیاسی و اعتقادی (همانند بازیچه قراردادن دین ، دهن كجی به ارزشهای اسلامی ، ارتداد ، ترویج باطل و مبارزه با باورهای دین و مكتبی) و بالاخره توهین به مقدسات مذهبی و صدها كج روی های رنج آور دیگر ، نمایشی است كه هجران و جدایی آدمیان ازارزشهای دین و حركت به سمت و سوی مادی گری را نشان می دهد.
دردنیای متمدن و پیچیده ی امروزی اساسی ترین نیاز بشر ایجاد امنیت و آسایش درپی عدالت برمحور حق گرایی ، و راه یافتن درجهت تحكیم ارزشهای دینی و گام نهادن درمسیر خداجویی ، خداشناسی ، و خداپرستی است ، تحقق این نیاز دیرینه بشر به اندازه ای مهم و درخورتوجه است كه اسلام آن را به عنوان یكی ازمهمترین اهداف پیام آوران بزرگ الهی مطرح كرده است «لقد ارسلنا رسلنا بالبینات وانزلنا معهم الكتاب والمیزان لیقوم الناس بالقسط وانزلنا الحدید فیه باس شدید و منافع للناس و لیعلم الله من ینصره ورسله بالغیب ان الله قوی عزیز»[1]
همگان را به ایجاد و قوام پایه های قسط و عدل فرا می خوند.
همتم بدرقه ی راه كن ای طایرقدس كه درازاست ره مقصد و من نو سفرم
احترام به انسان یكی از اصول مسلم تربیت ، و نشان رشد و شكوفایی فرهنگی و لازمه ایجاد روحیه بشر خواهی و تحكیم مبانی اخلاقی و قوام پایاهای صلح و دوستی است وازسوی دیگر ، عدم رعایت این صفت نیك ، موجب اختلافات ، كدورتها ، و دشمنی ها و احیاناً جنگهای كوچك و بزرگ ، قتل عام ها و كشتارهای دسته جمعی گردیده و هزینه های سخت و سنگینی را برفرد و جامعه تحمیل خواهد كرد.
امیرالمومنین (ع) درنامه ای به مالك اشتر می نویسد ، مالك ! مهربانی بامردم را پوشش دل خویش قرارده وباهمه دوست ومهربان باش ، مباداهرگز چونان حیوان شكاری خوردن آنان را غنیمت دانی ؛ زیرا مردم دو دسته اند ، دسته ای برادر دینی تو و دسته ای دیگر همانند تو درآفرینش می باشند.[2]
منظور ازاحترام گزاردن ، ارج نهادن به آن چیزی است كه نزد دیگران عزیز و گرامی است و افراد بدان تعلق دارند ، آن امور ممكن است كه حیثیت و موقعیت اجتماعی ، اموال و سلامتی جسمی و روحی افراد وازهمه بالاتر باورها و اعتقادات دینی و مذهبی باشد كه نزد انسان ها عزیز ترین و پربهاترین چیز است ، بطوریكه اغلب ، برای حفاظت و مواظبت ازاین آرمانهای مقدس از بذل مال و جان دریغ نمی كنند.
دین مبین اسلام هم درمورد بخشی از افعال افراد جامعه كه به مقدسات آن توهین می كنند سخت گیری می نماید و مجازات های شدیدی كه شایسته افراد خاطی است برای آن وضع نموده است كه ازسوی_ به اصطلاح – بشردوستان و آنهایی كه شعارحقوق بشرو آزادی مطلق می دهند مورد حمله قرارگرفته است ازجمله این جرایم و مجازات ها جرم ارتداد و سب النبی می باشد كه دل آنها را به درد آورده كه سوالاتی را مطرح می نمایند كه دراین تحقیق سعی كرده ایم با استناد به قرآن كریم و روایات و فتاوای معتبر فقیهان و عالمان دین به آنها پاسخ دهیم ازجمله این سوالات این می باشد كه : مگر اسلام آزادی عقیدتی را قبول ندارد ، پس چرا مجازات سختی را برمرتد تحمیل می كند ، آیا اسلام دین حق و منطق برعقل و برهان نیست ، پس چرا با تحمیل مجازات درصدد ابقاء اجباری مسلمانان بردین خود كه سابقا و چه بسا ازروی ناآگاهی انتخاب كرده اند برمی آید ؟ اصولا ارتداد به چه معناست ، اسباب تحقق آن كدامست و ماهیت حقوقی آن چیست ؟ آیا اسلام مخالف آزادی اندیشه است و پیروان خود را ازفكركردن و اندیشه كردن بازمی دارد ؟ آیا اسلام به پیروان خو دو منتقدانش حق بیان انتقاداتشان را نمی دهد و دركل مخالف آزادی بیان است ؟ و حكم ارتداد با آزادی اندیشه و بیان تناقض دارد ؟و حكم كسی كه به پیامبر(ص)وائمه معصومین (ع)توهین می كند چرا اینقدر سنگین است ؟ و هزاران سوال دیگر كه ازروی غرض ورزی و دشمنی و كینه توزی با اسلام و مسلمانان می پرسند و سعی دارند اسلام را دربین طرفداران خود واذهان عمومی تضعیف كنند و آن را مخالف حقوق بشر جلوه دهند حال درواقعیت این چنین است زیرا اسلام دین تسلیم شدگان به خداوندوآزادگان روی زمین است.
ارتدادچیست ارتداد كه ازواژه «رد»» گرفته شده است درلغت به معنای بازگشت است و گاهی به معنای صیرورت یعنی شدن است درفرهنگ دینی بازگشت به كفر ارتداد و رده نامیده می شود . [1] دراصطلاح ارتداد یعنی حالت جدید اعتقادی كه درمسلمانی با انكار یكی از اصول سه گانه دین یا نفی اصلی ازاصول ضروری دین رخ دهد به طوری كه موجب انكار اصول سه گانه دین شود درمفهوم قرآنی ، ارتداد درصورتهای هم چون بازگشت ازایمان به كفر ، برگشت ازدین به كفر و نیز بازگشت به گذشته به كاررفته است . البته مسأله ارتداد و احكام جزایی مترتب برآن به اسلام اختصاص ندارد دربرخی ادیان و مذاهب بزرگ نیز هركسی ازدین برگزیده و منتخب روی گر داند كافر به شمار می آید و بدان سبب كه ازدین سابق برگشته مرتد خوانده می شود.
مجازات مرتد درفرهنگ اسلامی ازآن جهت است كه دین حقیقی درنزد خداوند اسلام است [2] هركس خدای متعال یا وحدانیت وی ، حیات پس از مرگ (معاد) شریعت اسلامی یا نبوت حضرت محمد (ص) را باور نداشته باشد كافر قلمداد می شود. البته جوهره همه ادیان الهی واحد است گرچه به مقتضای شرایط اجتماعی شرایع نیز تفاوت می یابند درهرعصری تنها یك شریعت برحق است سایر شرایع به دلیل تفاوت شرایط قبلی یا وقوع تحریف نسخ می شود.احترام اسلام برای شریعت ها پیش ، مانند یهودیت و مسیحیت صرفاً‌به دلیل تحمل و بردباری و تسامح عملی و تایید همزیستی مسالمت آمیز است نه پذیرش حقانیت و اصالت كنونی آنها[3] بنابراین چنان كه علامه مطهری می فرماید:
كافی نیست كه یك انسان دینی داشته باشد و حداكثر این باشد كه آن دین ، منتسب با یكی از پیامبران آسمانی باشد با این استدلال كه همه ادیان آسمانی ازلحاظ اعتبار درهمه وقت یكسان هستند ، بلكه دین حق درهرزمانی یكی بیش نیست و برهمه كس لازم است كه درهرزمان ، پیغمبر صاحب شریعت ازسوی خدا درآن عصر را اطاعت كنند تا آن كه نوبت به حضرت خاتم الانبیاء (ص) رسیده است ، دراین زمان اگر كسی بخواهد به سوی خدا راهی را بجوید ، باید ازدستور های دین او راهنمایی بجوید و به حكم صریح قرآن دینی جز اسلام پذیرفته نیست . وحتی اگر مراد از اسلام خصوص دین ما نباشد بلكه منظور ( معنای لغوی آن یعنی ) تسلیم خداشدن باشد ، باید دانست كه حقیقت تسلیم درهرزمان شكلی داشته و دراین زمان، شكل آن همان شریعت محمدی (ص) است و قهرا همه اسلام برآن منطق می گردد و بس. چراكه این شریعت آخرین دستور الهی است و همواره بایداز آخرین دستورات تبعیت كرد .البته با ید توجه داشت كه میان پیامبران اختلاف و نزاعی وجود ندارد ، لاكن انسان بایدهمه پیامبران را قبول داشته باشد و بداند كه پیامبران سابق ، مبشر پیامبران لا حق ، خصوصا خاتم و افضل آنها بوده اند و پیامبران لا حق مصدق پیامبران سابقد بوده اند پس لازمه ایمان به همه پیامبران كه مورد تاكید قرآن است این است كه درهرزمان تسلیم شریعت همان پیامبری باشیم كه دوره اوست .[4]
كفار به سه گروه تقسیم می شوند:
1)اهل كتاب :یهودی ها و مسیحی ها
2) شبیه اهل كتاب : زرتشتی ها ، براساس روایات ، زرتشتیان دارای كتاب آسمانی بودند كه درطول تاریخ ازمیان رفته است.
3) مشركان و سایر كفار
عوامل ارتداد
درمورد شرطهای لازم برای تحقق ارتداد ، درآیات ویژه ارتداد به شرط اختیار اشاره شده است . اموری كه سبب كفر می شود ، هرگاه ازسوی یك مسلمان صورت پذیرد ، عوامل تحقق ارتداد نیز به شمارمی آید ، این امور عبارت است از:
1)انكار اصل دین : مانند انكار وجود خدا ، و حدانیت وی ، رسالت حضرت ختمی مرتبت (ص) یا معاد و حیات پس از مرگ ، با انكار یكی از این امور فرد كافرمی شود ؛ مثلا اگر به خدا ایمان داشته باشد ، ولی به شریعت حضرت محمد (ص) ایمان نیاورد ، كافرشمرده می شود ؛ «الكافرهومن انتحل غیرالاسلام»[5]. 2) انكار یكی ازاحكام ضروری و بدیهی دین اسلام :مانند انكار وجود نماز یا روزه ، هر مسلمانی می داند دردین اسلام نماز و روزه واجب است. ممكن است كسی منكر اصل دین اسلام و شریعت محمد (ص) نشود ، ولی به دلیل انكار یكی از احكام ضروری اسلام كافرگشته حكم ارتداد بروی جاری گردد « لكافر هو من .........و انتحله دینی الاسلام امجد مادیلم من الدین ضروه» [6] البته فقها دراین مسأله كه آیا صرف انكار یكی از ضروریات دین موجوب كفر و ارتدادمی شود اختلاف نظر دارند .اگر منكر جدید الاسلام به شمار آید یا دور از كشورهای اسلامی زندگی كند به گونه ای كه روشن نبودن بداهت این حكم نزد وی ممكن باشد به كفر وی حكم نمی شود.[7]
3)انكار یكی ازاحكام قطعی ولی غیرضروری اسلام[8] : هرگاه كسی به طور مشخص بداند مثلا روزه درعید فطر حرام است یا روزه مسافر (جز درموارد خاص) باطل است ویا پوشش اسلامی بانوان واجب است ولی باوجود این منكر آن گردد ، مرتد می شود ، چون این امر به انكا ر رسو ل خدا (ص) یا تكذیب آن حضرت می انجامد .
البته لازم نیست انكار دین یا احكام شریعت مقدس حتما با گفتار صریح و آشكار باشد . هرگفتار یا كرداری كه سبب تكذیب ، انكار ، عیب گذاری ، و ناقص شمردن و تمسخر و استهزای دین اسلام یا اهانت به مقدسات و كوچك شمردن و دست برداشتن ازآن گردد ، موجب تحقق كفر و ارتداد می شود مانند افكندن قرآن دركثافات یا پاره یا تیرباران كردن آن . ازاین روی هررفتار و گفتاری كه نتیجه آن عدم حقانیت دین اسلام و درنتیجه بی فایده بودن اعتقاد به آن باشد موجب كفر و ارتداد می گردد .[9] یكی از نمونه های روشن آن حكم حضرت امام خمینی درباره سلمان رشدی و مرتد خواندن او است . سلمان رشدی با صراحت به نفی وانكار اسلام نپرداخت . ولی به نحوی مزدورانه و شرم آور به ساحت مقدس قرآن كریم ، پیامبراكرم (ص) و همسران و برخی از یاران آن حضرت توهین كرد . این خود جرمی جداگانه به نام «سب النبی» است و مجازات مستقل دارد . ومسأله وحی ونزول قرآن رابه سخره گرفت او به خواننده كتابش تلقین می كند كه رسالت پیامبر ونزول قرآن كریم دروغ و_ معاذ الله_ ساخته ذهن نبی اكرم (ص) است و حتی بعضی ازسخنان شیطان نیز درقرآن گنجانیده شده است .
انواع مرتد
الف ) مرتد فطری . مرتد فطری كسی است كه مسلمان متولد شده باشد بدین معنا كه به هنگام انعقاد نطفه پدریا مادرش (یا هردو) مسلمان بوده باشند مانند سلمان رشدی كه پدرش مسلمان بوده چنین كسی اگر ازاسلام برگردد (و مرتد شود مرتد فطری است ) بازگشت او به دین اسلام پذیرفته نمی شود به دلیل عموم ادله و صحیه محمد بن مسلم از اما م باقر (ع) كه فرموده است هركس ازاسلام برگردد و بدانچه خداوند برپیامبرش محمد (ص) فرستاده كافر شود پس ازمسلمان بودن اگر به اسلام بازگردد توبه اش پذیرفته نمی شود كشتن او واجب است همسرش باید ازاوجدا شود و دارایی او بین اولادش تقسیم شود. عمارنیز ازامام صادق (ع) روایت كرده است كه فرموده « هریك از مسلمانان كه ازاسلام برگردد و پیامبری محمد (ص) را انكار كند خونش مباح است برای هركس كه این امر را از او بشنود . همسرش ازهمان روز ارتداد ازاو جدا است و نباید به آن مرد نزدیك شود دارایی آن مرد میان ورثه اش تقسیم می شود ، همسرش عده وفات نگه می دارد برحاكم شر ع واجب است او را بكشد و توبه اش را نپذیرد.[10] برحسب ظاهری حكم وجوب قتل او مورد اشكالی نیست اما درواقع میان او وخدای خودش موجه آن است كه توبه اش پذیرفته شود [11] زیرا پروردگار عالم می فرماید: اگر توبه كنی توبه ات پذیرفته است «التائب من الذنب كمن لا ذنب كم » كسی كه ازگناهی توبه كند همچون كسی است كه گناهی نكرده و ان الله كان عفواً غفوراو قدیراً . بنابراین اگر كسی برارتداد او آگهی نیافت یا كشتن او ممكن نشد یا دركشتن او تاخیر روی داد و توبه كرد توبه او بین خود و خدایش پذیرفته است و عبادات و معاملاتش درست است ولی بااین وضع دارایی و همسرش به او بازگردانده نمی شود اما برای او جایز است كه همسرش را دوباره عقد كند پس ازعده یا احتمالا ً درعده ، همچنانكه شوهر می تواند همسرش را درطلاق با ئن درعده عقد كند درجایی كه آن زن براو حرام دائمی نشده باشد.[12]
ب) مرتد ملّی: مرتد ملی كسی است كه پدر و مادرش هنگام انعقاد نطفه وی كافر بوده اند ؛ بعد ازبلوغ اظهار كفركرده ، سپس مسلمان شده و بعد ا زآن به كفربازگشته است . چنین كسی توبه داده می شود و اگر ازتوبه خوداری كند كشته می شود و توبه دادن چنین كسی واجب است ، گفته شده سه روز ویا به اندازه ای كه بازگشت او به اسلام ممكن باشد واین از مضمون روایات استنباط می شود و این عقیده ای پسندیده است چون بنابراین عقیده مصلحتی وجود دارد برای ازبین رفتن عذر او .[13]
املاك و دارایی او از او زایل نمی شود ، ازاو گرفته نمی شود ، بلكه برملكیت او باقی می ماند ، نكاح میان او و همسرش منفسخ می شود و نكاح آن زن (بامردی دیگر ) متوقف است برپایان یافتن عده او كه مانند عده مطلقه است و بدهی ها و حقوق واجب براو از اموال و دارایی او پرداخت می شود و تا وقتی زنده است نفقه اقارب او پرداخت می شود ، پس از كشته شدن او پول او و حقوق واجب براو پرداخت می شود ، ولی نقفه اقارب او پرداخت نمی شود . اگر كشته شود یابمیرد تركه او به ورثه مسلمان او به ارث می رسد واگر وارث مسلمان نداشته باشد متعلق به امام امت است .[14]
پیشنهاد توبه به مرتد ملی نزد فقهای امامیه واجب است چون درروایات به آن امر شده است و چون جان او به واسطه مسلمان بودن محترم و محفوظ بوده است و شبهه ای برآن عارض شده و بایدبرای ازبین بردن آن تلاش و كوشش شود.برخی ازفقهای اهل سنت معتقد به استحباب به استناد گفته ی پیامبراكرم كه فرموده است:هركس دینش را عوض كنداورا بكشید كه به كشتن امر فرموده بدون اینكه متعرض توبه دادن بشود واین امر مرتد (ملی) او را هم فرا می گیرد . [15]
ج) زن مرتد: زن با مرتد شدن كشته نمی شود بلكه حبس ابد می شود هرچند مسلمان بدنیا آمده باشد و هنگام نماز زده می شود .[16]
زن درصورتی زندانی دائمی می شود كه ازتوبه كردن خود داری كند پس اگر توبه كند به عقیده فقهای امامیه توبه اش پذیرفته می شود هرچند مرتد فطری باشد ، به استناد صحیحه حسن بن محبوب ازتعداد زیادی ازراویان امامیه ازامام صادق (ع) و امام باقر(ع) : مرتد توبه داده می شود اگر توبه كند(كشته نمی شود)وگرنه كشته می شود وزن هرگاه مرتدشودتوبه داده می شود(اگرتوبه كندو برگردد مجازات نمی شود) و گرنه زندان دائم می شود و درزندان براو سخت گیری می شود .و به استناد روایت عباره بن صهیب از امام صادق(ع) كه فرمود :زن زندانی دائم نمی شود مگر در سه مورد و یكی از آن سه مورد را زنی كه از اسلام برگردد شمرد و منظور وقتی است توبه نكند . ودرصحیحه حماد ازامام صادق (ع) درباره زنی كه ازاسلام برگشته باشد فرموده است :كشته نمی شود ، به كارهای سنگین گماشته می شود ، ازخوردن و آشامیدن منع می شود مگر به اندازه ای كه جانش را حفظ كند ، رخت زبر و درشت براو پوشانده می شود و هنگام نماز زده می شود تا توبه كند.[17]
د) فرزندان :فرزندان نابالغ ازجهت اسلام و كفر تابع آیین پدر ومادرند .[18]هرگاه یكی از والدین مسلمان باشد فرزند مسلمان شمرده می شود ، (اسلام حكمی) چون اسلام برسایرادیان برتری دارد و تابعیت برتربرای فرزند منظور می شود [19] اگر پدر و مادر هردو كافرباشند فرزند نیز درحكم كافراست ، البته بایدتوجه داشت برای حكم به ارتداد و اجرای مجازات آن ، اسلام حكمی كفایت نمی كند ، باید فرد پس از بلوغ خود اسلام آورده باشد و سپس كفر بورزد.[20]
آیا اتداد جرم است ، ماهیت حقوقی ارتداد چیست ؟
هرجرم از سه عنصر قانونی مادی و روانی تشكیل می شود.
الف) عنصر قانونی
مراد از عنصر قانونی «جرم شناخته شدن درقانون » است یعنی وجود یك سری مواد قانونی كه آن فعل را جرم شناخته باشد ، چون هیچ عملی جرم نیست . مگر اینكه قبلا قانونی آن فعل یا ترك فعل را جرم شناخته و برایش مجازات تعیین كرده باشد همان گونه كه گفته شده ، درنظام حقوقی اسلام ، ارتداد جرم شناخته شده و مجازات آن نیز بیان شده است.درقوانین جزایی جمهوری اسلامی ایران درباره ارتداد نصی وجود ندارد ، ولی چون اصل چهارم قانون اساسی ، همه ی قوانین جمهوری اسلامی ایران را براحكام شریعت اسلام مبتنی دانسته است و اصل 167 قانون اساسی مقرر می دارد «قاضی موظف است كوشش كند حكم هردعوی را درقوانین مدونه بیابد اگر نیابد ، بااستناد به منابع معتبراسلامی وفتاوایی معتبر ، حكم قضیه را صادر نماید و نمی تواند به بهانه سكوت یا نقض یا اجمال یا تعارض قوانین مدونه ، ازرسیدگی به دعوی و صدورحكم امتناع ورزد ، » و چون دعوی مذكور به دعاوی مدنی اختصاص یا انصراف ندارد ، باید براساس منابع فقهی مرتد را مجرم شناخت و به مجازات حكم كرد.
ب) عنصر مادی ارتداد
عنصر مادی یعنی عنصر خارجی ، ملموس ومحسوس كه به سبب آن ارتداد عینیت می یابد ، به عبارت دیگر ، اظهار موجبات ارتداد ، عنصر مادی این پدیده به شمار می آید البته ارتداد ، با انكار قلبی حاصل می شود .ولی آنچه مجازات دنیوی برآن مرتبت می گردد ارتدادی است كه با گفتار یا رفتار اظهار شود ، مانند سخنرانی ، نوشتن كتاب ، مقاله ، و ...... ارتداد تا وقتی ابراز نشود جرم حقوقی نیست و كسی حق تحقیق و تفحص و تفتیش عقاید ندارد. [21]افزون برآن اگر مسلمانی اظهار كفركند و پس از آن مدعی شود تحت فشار یا اكراه به چنین كاری مبادرت ورزیده است ، چنانچه احتمال آن وجود داشته باشد ، ادعایش پذیرفته می شود.[22]
ج) عنصر روانی ارتداد
عنصر روانی یعنی قصد مجرمانه داشتن . برخی متفكران معاصر ، مانند راشد الغنوثی و شیخ محمد عبده ، معتقدند ارتداد ، از آن جهت كه جرمی سیاسی و اقدامی عملی علیه حكومت اسلامی است مجازات دارد . بنابراین مجازات ارتداد تعزیری است و صرف تغییر دین جرم شمره نمی شود.
اما آیات و روایات نشان می دهد خود ارتداد ، یعنی صرف تغییر دین و عقیده » موضوع حكم است نه همراه شدن آن با جرائم دیگر . برای نمونه توجه به آیات سوره محمد آیه 25 ، مائده آیه 54 ه بقره آیه 217 و روایاتی كه شیعه و سنی ازرسول اكرم (ص) نقل فرموده اند. ونیز روایات نقل شده از امام باقر(ع) و علی بن جعفر ازامام كاظم (ع) سودمند می نماید.
درآیات و روایات دیگر ، جزئیات بحث آمده است . ولی قیدی كه بتوان به یاری آن ارتداد را جرمی سیاسی و اقدام علیه نظام حاكم اسلامی قلمداد كرد ، به چشم نمی خورد.البته برخی آیات ازجمله آیه 217 سوره بقره و مخصوصا آیه 72 سوره آل عمران نشان می دهد ارتداد به عنوان یك جرم فتنه انگیز برای ایجاد تزلزل درباورهای دینی مسلمانان ازسوی دشمنان داخلی وخارجی مطرح بود.
خداوندمتعال می فرماید :« وجمعی از اهل كتاب (یهودیها ، به پیروان خود) گفتند (بروید درظاهر) به آنچه برمومنان نازل شده ، درآغاز روز ایمان بیاورید و درپایان روز كافرشوید( وازآیین اسلام بازگردید) شایدآنها ازآیین خود بازگردند . [23] این آیه صریح درتلقی ارتداد به عنوان یك توطئه است درواقع نه اسلام آوردن آنان حقیقی بود ونه كفرشان درتحقق عملی ریشه داشت .این كردار آن ها مقدمه ای بود برای ایجاد تزلزل درباورهای دینی مردم مسلمان تا آنان ازخود بپرسند اگر اسلام حق و درست است پس چرا اهل كتاب كه از بشارات آسمانی پیشین آگاهند ، از آن بازگشتند ؟ این كار آنها به واسطه حسادت بود نه خیرخواهی ، عامل سوم هوس برخی از مسلمانان است . شیطان این كار ناروا را نزد آنان خوب جلوه می دهد وازجاه طلبی و دیگر مطامع پست دنیوی برای فریفتن و پیوند زدنشان با دشمنان بهره می برد.[24]چه بسا بتوان به واسطه قرائن و شواهد مذكور دراین آیات مجازات مذكور درروایات را به ترتیب آثار اجتماعی برارتداد افراد مقید دانست ، یعنی هرگاه كسی ازدین خارج شده ، با تبلیغ ارتداد خود ، دراذهان عمومی تردید و شبهه پدید آورد و روحیه ایمانی جامعه را تضعیف كند ، با آن مجازات روبه رو می شود.
بنابراین ارتداد به عنوان اخلال درنظم عمومی تردید و فتنه انگیزی جرم شمرده می شود نه به عنوان یك جرم سیاسی و اقدام علیه نظام حاكم . پس برخلاف نظر شیخ محمد عبده و راشد الغنوثی مجازات ارتداد ازباب حدودالهی است نه تعزیرات به همین جهت درروایات آمده است «برامام واجب است علی الامام نه امام می تواند.امام كه ناظربه تعزیر[25] باشد.
باتقلیل مذكور ، فتنه انگیزی به عنون قصد مجرمانه درجرم ارتداد ، عنصر روانی آن را تشكیل می دهد ، ولی فتاوای فقها ، مانند عمده یا همه روایات ، مطلق است . بدین ترتیب شاید جرم ارتداد درزمره جرائم صرفا مادی قرارگیرد ، جرائم صرفا مادی جرائمی است كه تنها با انجام عملی مادی ازسوی افراد و بدون درنظر گرفتن قصد مجرمانه یا وجود تقصیر جزایی ازناحیه مرتكب ، عنصر روانی جرم تحقق پیدا می كند ، مانند صدور چك بی محل(!) دراین گونه موارد ، قانون گذار صرف تحقق كاری را اماره قانونی یا فرض قانونی برقصد فاعل منظور می كند ، مثلا درمساله حرمت اجتماع زن و مرد نامحرم ، فقها معتقدند اجتماع زن و مردنامحرم دریك فضای بسته ، هرچند قصد گناه نداشته باشند حرام و ممنوع است . حكمت منع از ارتداد دراین استنباط جلوگیری ازنفوذ بیگانگان و استفاده از ضعف فكری افراد سست ایمان است به عبارت دیگر آن قدر این شیوه برای ایجاد تزلزل درباورهای دینی مردم موثر و راسخ و در عین حال شیوه ساده است كه قانون گذار به كسی اجازه نمی دهد به آن نزدیك شود خواه مرتد قصد مجرمانه داشته باشد یا نه .
این متن فقط قسمتی از پایان نامه بررسی مساله ارتداد می باشد
جهت دریافت کل متن ، لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 5,900 تومان
برچسب ها : پایان نامه بررسی مساله ارتداد , پایان نامه , بررسی مساله ارتداد , دانلود پایان نامه