دسته: علوم اجتماعی مقدمه مطالعه سیر تاریخی فحشا1، نشانگر آن است كه این پدیده، از كهن‌ترین انحرافات بشری است و از دیر باز به عنوان یك واقعیت اجتماعی وجود داشته است با این حال، تحقیقات علمی اندكی روی آن صورت گرفته است طبق نظر ابینگهاوس(1909)، روسپیگری گذشته‌ای طولانی، اما تاریخچه كوتاهی دارد بخشی از این امر به مشكلات جمع‌آوری اطلاعات علمی و قابل تعمیم از نمونه‌های
قیمت فایل فقط 6,900 تومان
بررسی مسئله فحشاء
مقدمه
مطالعه سیر تاریخی فحشا[1]، نشانگر آن است كه این پدیده، از كهن‌ترین انحرافات بشری است و از دیر باز به عنوان یك واقعیت اجتماعی وجود داشته است. با این حال، تحقیقات علمی اندكی روی آن صورت گرفته است. طبق نظر ابینگهاوس(1909)، روسپیگری گذشته‌ای طولانی، اما تاریخچه كوتاهی دارد. بخشی از این امر به مشكلات جمع‌آوری اطلاعات علمی و قابل تعمیم از نمونه‌های مورد مطالعه روسپیان مربوط نمی‌شود. از این رو، فقدان تحقیقات دقیق و علمی موجب رواج اطلاعات غلط در مورد زمینه، طبیعت و علل روسپیگری می‌گردد (پوتریت و دیگران، 1998 : 164 به نقل از طباطبایی).
طبق تعریف، زن ویژه یا روسپی یا فاحشه، زنی (یا به ندرت مردی) است كه مخارج زندگی خود را به طور كلی یا جزئی از طریق تسلیم جسم خویش به دیكران (با انگیزه‌های جنسی) تأمین می‌كند. بعلاوه این نوع روابط جنسی بدون محبت و موقتی است و اگر رابطه عاطفی در این كار دخالت داشته باشد، فحشا نام نخواهد داشت. این اصطلاح، تنها به كسانی اطلاق نمی‌شود كه تمام عمر به فحشا اشتغال دارند، بلكه هر زن یا مردی كه در ضمن اشتغال به كارهای دیگر، گاه‌گاهی با دریافت پول به ایجاد رابطه جنسی بادیگران اقدام كند، نیز (طی مدتی كه به این رفتار می‌پردازد)، روسپی نامیده می‌شود (فارلی و دیگران، 1998 : ص94).
سنت آگوستین، پرچمدار اخلاقیات مسیحیت در غرب، نگرشی دوسوگرانه به فحشا و زنان ویژه داشته است. به نظر وی، هیچ چیزی پست‌تر و شرم‌آورتر از فحشا و مفاسد مشابه آن نیست. در عین حال، وی در جای دیگر بیان می‌كند كه گاهی فحشا در جوامع، یك ضرورت بوده است. او اظهار داشته است كه اگر فحشا از جامعه بر چیده شود، به هر حال جامعه با مفاسد دیگر آلوده خواهد شد و الگوهایی از روابط جنسی پدید خواهد آمد كه به جامعه آسیب خواهد رساند. علیرغم این بیان آگوستین و با وجود اینكه در مقاطعی از تاریخ، فحشا به صورت رسمی و مشروع وجود داشته و حتی گاهی رنگ مذهبی نیز به خود گرفته است، در اكثر جوامع و در طول تاریخ، روسپیگری تقبیح و محكوم شده است(بولوگ و بولوگ، 1996 : 164 به نقل از طباطبایی).
روانشناسان علت بروز این پدیده را علل روانی از جمله گرایش به تنوع‌طلبی و ضعف هویت اخلاقی می‌دانند و همچنین اختلال در هویت در آن دخالت دارد و در برخی از افراد این گروه، اختلالات شخصیتی (به ویژه اختلال شخصیت ضد اجتماعی و مرزی) نمود بیشتری دارد (بهبودی،1378 : ص102).
از نظر جامعه‌شناسان و مددكاران اجتماعی، علت فحشا صرفاً به پدیده‌های روانی محدود نمی‌شود؛ بلكه علت بروز این پدیده را به فقر و گرسنگی، چگونگی تعلیم و تربیت فرد در خانواده، بیكاری، نوسان شرایط اقتصادی، مهاجرت و شهرگرایی، بی‌سوادی و ناآگاهی، اعتیاد به مواد مخدر، طلاق و كشمكش خانواده و انحراف والدین نسبت می‌دهند. به عنوان مثال هادرمن[2] (1977) می‌گوید : به دلیل محدودیتهای مالی و اقتصادی ممكن است برخی زنان به نشانه مقاومت و یا پاسخ به فقر، به فحشا روی آورند. به عبارت دیگر، گاهی فحشا یك استراتژی فعال در مواجهه با فقر است؛ چرا كه در دنیایی كه مردان نسبت به زنان از هر حیث از حقوق بیشتری برخوردارند، شاید فحشا تنها راهی باشد كه بیشتر زنان فاقد حامی (شوهر، پدر یا برادر) را قادر به ادامه حیات می‌سازد (هادرمن، به نقل از باركر و مویزلك، 1994). اكثر این زنان، فاقد تحصیلات و مهارتهایی هستند كه بتوانند موفقیت آنها را در دستیابی به شغل مناسب تضمین كند. بیشتر آنها یا بی‌سوادند و یا تحصیلات بسیار اندكی دارند. مهارت كم، تحصیلات اندك، نداشتن حامی كه آنها را از حیث اقتصادی و امنیتی محافظت نماید و همچنین امكانات محدود برای اشتغال، اثر منفی روی زنان جوان دارد و وجود همین شرایط منفی، احتمال سوق یافتن آنها را به سمت انحرافاتی از قبیل فحشا و مصرف مواد افزایش می‌دهد (باركر و مویزیك، 1994 : 165 به نقل از طباطبایی).
با نگاهی مددكارانه به آسیب‌های اجتماعی قرن بیست و یكم كه دیدگاهی مركب از علم جامعه‌شناسی و روانشناسی است متوجه می‌شویم كه توسعه زندگی شهری، گسترش بی‌رویه مهاجرت از روستا به شهرهای بزرگ، افزایش حاشیه‌نشینی، بیكاری، فراوانی مشكلات اقتصادی- اجتماعی و جوان بودن درصد بالایی از افراد جامعه ایران باعث افزایش كمی و كیفی آسیب‌های اجتماعی شده و زمینه مناسبی برای ابتلاء به انواع آسیب‌ها مخصوصاً برای قشرهای نوجوان و جوان فراهم گردیده است كه از جمله این آسیب‌ها می‌توان به پدیده فحشا و روسپیگری اشاره كرد.
با عنایت به اهمیت حیاتی و نقش تعیین كننده سلامت جسمانی و روانی نوجوانان و جوانان جامعه در تأمین بقاء و آینده مملكت بویژه به دلیل نقشی كه در تربیت و پرورش كودكان نسل آینده خواهند داشت بی‌توجهی به آنان باعث سست شدن بنیان خانواده در نسل‌های آتی خواهد شد. آثار نامطلوبی كه توأمان با این مسأله روی می‌دهد (اشاعه بیماریهای مقاربتی (از جمله ایدز...) از هم پاشیدگی كانون خانواده، تشكیل خانه‌های فساد و فریب سایر زنان و دختران، خودكشی، توزیع مواد مخدر، اعتیاد به مواد مخدر و مشروبات الكلی، زشت شدن چهره عمومی شهر و ...) می‌تواند هزینه‌های مالی، خانوادگی، فرهنگی واجتماعی هنگفتی را برای جامعه داشته باشد.
از این رو، با توجه به پیامدهای ناگوار این پدیده در بهداشت روانی فردی و اجتماعی، هدف از مطالعه تعدادی از زنان ویژه، روشن شدن برخی از زوایای كیفیت خانوادگی این قربانیان است. دلیل مقایسه عوامل خانوادگی این گروه با گروه زنان عادی آن است كه تا وقتی كه مبنایی برای مقایسه ویژگیهای یك گروه وجود نداشته باشد قادر به تبیین تأثیر این ویژگیها بر روی گروه مورد نظر نخواهیم بود. اگر بتوانیم داده‌های گروه آزمایش را با داده‌های گروه كنترل (كه نسبتاً همتا با گروه آزمایشی است) مقایسه كنیم كمك بزرگی به درك معنای تفاوت متغیرهای مورد آزمایش می‌شود. امید كه با شناخت هر چه بهتر ویژگیهای فوق‌الذكر بتوان برنامه‌های پیشگیرانه مفیدی را در این زمینه مطرح و به اجرا گذارد.
موضوع پژوهش حاضر كه به بررسی مقایسه‌ای ویژگیهای خانوادگی زنان روسپی (ندامتگاه زنان سازمان زندانها در تهران) و زنان غیر روسپی (سطح تهران) می‌پردازد، از منظر تئوریهای روانشناسی و جامعه‌شناسی به این مسأله پرداخته و سعی در شناسایی هر چه بهتر این خصوصیات دارد.
بیان مسأله
خانواده نخستین گروهی است كه به صورت طبیعی وجود داشته و جامعه بر آن بنا شده است. چگونگی و كیفیت روابط در خانواده در تحقق وظایف خویش، شاخص مناسبی جهت ارزیابی كیفیت ارتباطی جامعه می‌باشد، هر چه خانواده دارای روابط خوب و سالمتری باشد به همان نسبت ثبات و سلامت جامعه بیشتر تأمین شده است. بر عكس هر چه خانواده از وضعیت بدتر و آشفته‌تری برخوردار باشد به همان نسبت سلامت جامعه بیشتر تهدید شده است. زیرا اختلال در كاركرد ارتباطی خانواده نشانه اختلال در منظومه خانواده است كه خانواده را به سمت فروپاشی سوق می‌دهد (پیكرستان ، 1380 : 5). فروید می‌گوید بیشترین افراد ناسازگار و مسأله‌دار، وابسته به خانواده‌های آسیب دیده هستند و افرادی كه مربوط به خانواده‌های پر كشمكش می‌باشند به سبب عدم برخورداری از آرامش روانی و عدم تمركز و آشفتگی بیشتر در معرض رفتار ناسازگارانه و كجروانه قرار دارند (مركز آموزش سازمان زندانها، 1374 : 95). در این میان روسپیگری زن به عنوان عضوی از مهمترین نهاد اجتماعی خود نمود بارزی از عمیق‌ترین اختلالات كاركردی در ساختار خانواده است.
روسپیگری اگر چه در نگاه اول پدیده‌ای فردی به نظر می‌رسد اما با توجه به پیامدهای سوء آن كه در نظم جامعه اختلال و آشفتگی ایجاد می‌كند و منشاء بسیاری از رفتارهای ضد اجتماعی و بزهكارانه همچون اعتیاد به مواد مخدر، مشروبات الكلی، اشاعه بیماریهای مقاربتی (از جمله ایدز...) از هم پاشیدگی كانون خانواده، خودكشی، توزیع مواد مخدر، سرقت، جیب‌بری، تشكیل خانه‌های فساد و فریب سایر زنان و دختران است. جا دارد كه علیرغم معلول بودن این پدیده از آن به عنوان علت آغازین بسیاری از آسیب‌های دیگر یاد كنیم.
زنان روسپی به خاطر شرایط خاص خود مورد انواع سوء استفاده و آزاد قرار می‌گیرند و در نتیجه زمینه را برای پیدایش و افزایش باندهای جنایتكاری كه این زنان را مورد استثمار و بهره‌كشی قرار می‌دهد فراهم می‌سازند. این پدیده سبب می‌شود كه سطح جرم و جنایت در جامعه افزایش یابد. در نتیجه امنیت و سلامت اجتماعی به مخاطره افتد.
تحقیقات زیاد نشان می‌دهد كه روسپیگری نتیجه روابط ناسالم و بسیار خشن در خانه و خانواده بوده و بازده آن نیز دامنگیر خانواده‌ها می شود و نیز جامعه بزرگتر را دچار آسیب و اختلال می‌سازد.
آمار دقیقی از تعداد روسپیان در ایران وجود ندارد. با این وجود آمارهای ارائه شده از سوی مسئولین نشان می‌دهد كه تعداد زنان روسپی هر ساله رو به افزایش است. در خرداد ماه سال 1381 از 5789 نفر زندانی زن 1258 نفر آنها به جرم اعمال منافی عفت و عمومی و عمدتاً برای جرائم روسپیگری زندانی شده‌اند (دفتر آمار و رایانه سازمان زندانها ، تیر 1381) و نیز با عنایت به اینكه امروزه اخبار تكان‌دهنده‌ای از وضعیت این زنان و سرگذشت دردناك آنها در اینترنت و رسانه‌های بین‌المللی درج می‌شود. مبین این واقعیت تلخ است كه این آسیب‌های اجتماعی به طور نگران‌كننده‌ای، رو به فزونی است. همچنین صادرات و قاچاق دختران ایرانی به كشورهای حاشیه خلیج فارس به وسیله باندهای فساد و یا شنیدن خبر روسپیگری دختران ایرانی در تركیه به راستی دل هر ایرانی را به درد می‌آورد.
سن متوسط ورود به حرفه روسپیگری سیزده سالگی است. بیشترین دختران سیزده و چهارده ساله به اجبار و زور به روسپیگری كشیده شده‌اند. سایر این زنان، همسران سنتی بدون مهارتهای شغلی و حرفه‌ای هستند كه یا فرار كرده‌اند یا شوهر سوء استفاده‌گر آنها را ترك كرده است و آنها برای حمایت از خود و فرزندانشان به این كار كشیده شده‌اند (گاماچ ، رنیس و اولیناگیپ 1990 : 267 به نقل از ملیسا فارلی ). سن ورود به روسپیگری در حال كاهش است. برای مثال چطور می‌توانیم حتی واژه‌ای را به عنوان "روسپیگری نوجوانی" تصور كنیم، وقتی كه سن رضایت برای فعالیت جنسی قانونی دائماً در حال كاهش است! مثل كشورهایی چون هلند و فیلیپین (كاتلن ماهونی ، 1995 : 267 به نقل از ملیسا فارلی).
انحرافات اجتماعی، به ویژه انحرافات زنان، سلامت و امنیت روانی- اجتماعی و حتی سیاسی و اقتصادی جامعه را تهدید می‌كند. از این رو جامعه برای بقا و پایداری خود بایست تدابیر مناسبی جهت جلوگیری از انحرافات زنان بزهكار و اقداماتی جهت بازپروری آنها اتخاذ نماید. و این امر جز از طریق شناخت دقیق عوامل زمینه‌ساز وتشدید كننده گرایش به انحرافات امكان‌پذیر نیست. به اعتقاد اكثر روانشناسان و جامعه‌شناسان ریشه اصلی آسیب‌های اجتماعی و از جمله آنها "روسپیگری" درخانواده است. زیرا خانواده به عنوان كوچكترین اجتماع بشری ساختاری دارد كه عناصر درون آن به شدت به هم وابسته‌اند و اگر در این سیستم مشكل ایجاد شود كل سیستم را دگرگون خواهد ساخت بنابراین همیشه سازگاری و تفاهم بین همه اعضاء ضروری است. از این رو بررسی عوامل خانوادگی مؤثر بر روسپیگری زنان به عنوان یكی از مسائل ضروری جامعه، مسأله اصلی پژوهش حاضر است. به عبارت دیگر، مسأله پژوهش حاضر این است كه : چه عواملی مرتبط با خانواده موجب روسپیگری زنان می‌شود؟
ضرورت و اهمیت تحقیق
خانواده به عنوان كوچكترین واحد اجتماعی اساس تشكیل جامعه و حفظ عواطف انسانی است، یكی از عوامل مؤثر در رفتار فرد خانواده می‌باشد. در یك خانواده شكل كار و طرز ارتباطی اعضای خانواده به گونه‌ای است كه محیط خانواده را برای تأمین احتیاجات اساسی اعضا چه در زمینه جسمانی و چه روانی مساعد می‌سازد، اساساً یكی از كاركردهای خانواده اجتماعی كردن طفل و تعلیم و تربیت وی می‌باشد و هر گونه نارسایی در كاركرد خانواده تأثیرات نامطلوبی در بهنجار نمودن فرزندان می‌گذارد. در زمانی كه فروپاشی خانواده به عنوان نهاد اولیه و پایدار تربیت روز به روز افزایش می‌یابد و طبق پیش‌بینی‌های انجام شده از جانب سازمان بهداشت جهانی احتمال داده می‌شود كه در طلیعه هزاره سوم پنجاه درصد از كودكان در خانواده‌هایی تك والد و بی‌سرپرست به سر می‌برند و نرخ طلاق هفت برابر افزایش می‌یابد و در زمانی كه شیوع اختلالات و ناهنجاری‌های روانی و رفتاری از نظر همه‌گیرشناسی روز به روز فزونی می‌یابد در چنین زمانی تنها كلید حل این بحران اصلاح خانواده و تربیت و بازگشت به كانون خانواده می‌باشد (كریمی، 1375 : 23).
تحقیقات زیادی گویای این واقعیت است كه در پس بسیاری از انحرافات رفتاری از جمله پدیده روسپیگری به عنوان یك انحراف جنسی، كانون خانواده متلاشی است لذا خانواده باید هر چه بیشتر مورد توجه قرار گرفته و تلاش شود تا از بروز مشكلات در خانواده جلوگیری به عمل آید.
روسپیگری به عنوان یك پدیده اجتماعی معلول تعاملهای ناسازگار بین اعضای خانواده است. پیامدهای سوء روسپیگری نه تنها بر پیكر جامعه بلكه برخانواده و تمام كسانی كه به نوعی با خانواده در ارتباط می‌باشند اثر منفی می‌گذارد. یافته‌های متعدد نشان داده است كه در جوامع مختلف آمار روسپیگری به ویژه در چند سال اخیر در حال افزایش است. در كشور ما فقط در سال 1381 از تعداد 5789 نفر زندانی زن 1258 (یعنی حدود 20 درصد) نفر آنها به جرم اعمال منافی عفت و عمومی عمدتاً برای جرائم روسپیگری زندانی شده‌اند. از آنجایی كه طیف عظیمی از جامعه ما را قشر جوان تشكیل می‌دهد پرداختن به مسائل و مشكلات مربوط به این قشر تأثیر زیادی در باروری و شكوفایی نسل آینده جامعه خواهد داشت.
اكثر تحقیقات در خصوص روسپیان منابع خارجی می‌باشد و پژوهشها و مطالعاتی كه در داخل كشور در زمینه پدیده روسپیگری انجام شده است بیشتر به سبب‌شناسی این معضل پرداخته‌اند و كم به رابطه درون خانوادگی و محیط خانواده كه كانون رشد و پرورش انسان است پرداخته می‌شود. لذا در این پژوهش سعی شده از زاویه‌ای دیگر به پدیده روسپیگری نگریسته و عوامل خانوادگی از یك منظر ارتباطی و تعاملی مورد بررسی و كنكاش قرار گرفته است و نكته قابل توجه اینكه عوامل خانوادگی از دیدگاه زنان روسپی و غیر روسپی سنجیده می‌شود كه در جای خود حائز اهمیت می‌باشد. اصولاً برای پیشگیری از فروپاشی شناسایی عوامل مؤثر بر كاركرد خانواده نقش مهمی در تدوین برنامه‌ها و سیاستها برای پیشگیری از افزایش پدیده روسپیگری خواهد داشت.
اهداف تحقیق:
- اصلی :
شناسایی و تعیین تفاوت وضعیت خانوادگی زنان روسپی با زنان غیر روسپی از نظر وضعیت پایگاه اقتصادی و اجتماعی خانواده، میزان تضاد خانوادگی، میزان انحراف خانوادگی، میزان خشونت خانوادگی ، وضعیت اعتقادات مذهبی ، میزان از هم گسیختگی خانوادگی و نحوه نظارت و سرپرستی خانواده به منظور شناسایی عوامل خانوادگی اثرگذار بر روسپیگری زنان.
- فرعی:
1- بررسی و شناخت وضعیت زنان روسپی از نظر فراوانی سنی ، میزان تحصیلات ، وضعیت ازدواج ، نوع و سن تجربه جنسی ، سن تجربه مواد مخدر و وضعیت مسكن آنها.
2- ارائه پیشنهادات و راهكارهای كاربردی، مؤثر و قابل اجراء به خانواده‌ها و مسئولان ذی‌ربط جهت پیشگیری از شیوع این آسیب اجتماعی.
فصل دوم
ادبیات موضوع
گفتار یکم : خانواده
مطالعات انجام یافته توسط متخصصان علوم اجتماعی و دستورات و راهنمایی‌هایی كه پیامبران الهی برای هدایت و رشد و كمال و تربیت انسانها از منبع وحی ابلاغ كرده‌اند، بر نقش نهاد خانواده به عنوان اصلی‌ترین كانون پرورش و تربیت تأكید شده است.
خانواده نهاد اجتماعی همگانی و با دوامی است كه از دیر باز و از دوران ما قبل تاریخ وجود داشته است. استحكامی كه خانواده در روابط اجتماعی افراد ایجاد می‌كند و روابطی كه بر آورنده مهمترین نیازها و خواستهای حیاتی آدمی است، باعث شده كه به رغم مخاطرات بسیار بعنوان نهادی كه حیات اجتماعات انسانی بدان وابسته است، باقی و پایدار بماند.
در همه تعریف‌ها، بدون استثناء، خانواده واحدی از اجتماع قلمداد شده است، یعنی جامعه از مجموعه خانواده‌ها تشكیل می‌شود، بقاء خانواده و موفقیت و شكست جامعه وابسته به خانواده است. اگر خانواده محیطی سالم برای پرورش روح و جسم افراد باشد، در سلامت جامعه مؤثر است.
«خانواده» زنجیره ارتباطی اجتماعی و تضمین‌كننده آرامش و ثبات جامعه است. كودكان نخستین وابستگی‌های عاطفی نزدیك و صمیمی خود را در خانواده بر قرار می‌سازند و درونی كردن ارزشها و هنجارهای فرهنگی را در آن آغاز می‌كنند
(یان رابرستون، 1372 : ص11).
كاركرد عاطفی "خانواده" از نیاز انسان به محبت و وابستگی‌های عاطفی ناشی می‌شود. بدون وجود محبت و احساس پیوستگی، خانواده ممكن است با مشكلات عاطفی و روانی مواجه گردد. كودك، درس محبت، رحم و شفقت، نیكوكاری، وفاداری، صفا، خلوص. راستی، شجاعت. فروتنی و سایر سجایای انسانی را در نخستین سالها در زندگی خود در دامن پر مهر و محبت پدر و مادر می‌آموزد. نیاز به محبت از مباحث اصلی در روانشناسی تربیتی روانكاری است. كارن هورنای محور اساسی مطالعات خود را نیازهای اساسی قرار داده و بر محبت و برخورداری از آن در سالهای اولیه زندگی تأكید می‌ورزد.
آدلر می‌گوید: كودك از نخستین لحظه تولد می‌خواهد خود را به مادرش بچسباند و مادر تا مدت درازی می‌گوید عمده‌ترین نقش را در زندگی كودك بازی می‌كند و نقش مؤثری در ابراز مهر و محبت دارد (كی نیا، 1373 : ص70). كمبود محبت غالباً از عوامل مؤثری است كه نوجوانان و جوانان را به سوی «انحراف» اجتماعی سوق می‌دهد. دختر نوجوانی كه كمبود محبت دارد به هر كسی كه سر راه او قرار می‌گیرد و به او اظهار محبت می‌كند علاقه‌مند می‌شود و چه بسا در این مسیر تباه می‌شود.
جهت دریافت فایل بررسی مسئله فحشاء لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 6,900 تومان
برچسب ها : بررسی مسئله فحشاء , دانلود بررسی مسئله فحشاء , فحشاء , پروژه دانشجویی , روانی نوجوانان و جوانان , سلامت جسمانی , دانلود پژوهش , دانلود تحقیق , پایان نامه , دانلود پروژه