دسته: اقتصاد امروزه ضرورت آشنایی عوامل اداری و آموزشی مدارس، با مشکلات و تنگناهای تحصیلی بیش از پیش مشهود است معلمان برای اینکه بتوانند با موفقیت به امر آموزش و پرورش بپردازند؛ نیاز به شناخت دانش آموزان و آگاهی نسبت به نقاط ضعف و قوت یاد گیرندگان و عناصر مرتبط با آموزش دارند به نظر می رسد دوران و روزگار کسانی که بخواهند بدون توجه به نیازهای دانش آموزان و ابعاد
قیمت فایل فقط 6,900 تومان
بررسی امکانات و مشکلات تحصیلی دانش آموزان مقطع ابتدایی مناطق روستایی شهرستان فریدون شهر (سال تحصیلی 87-1386)
1-1 مقدمه
امروزه ضرورت آشنایی عوامل اداری و آموزشی مدارس، با مشکلات و تنگناهای تحصیلی بیش از پیش مشهود است. معلمان برای اینکه بتوانند با موفقیت به امر آموزش و پرورش بپردازند؛ نیاز به شناخت دانش آموزان و آگاهی نسبت به نقاط ضعف و قوت یاد گیرندگان و عناصر مرتبط با آموزش دارند. به نظر می رسد دوران و روزگار کسانی که بخواهند بدون توجه به نیازهای دانش آموزان و ابعاد رشدی آنان و تعامل عوامل گوناگون صرفاً با تکیه بردانش خود به آموزش و پرورش بپردازند؛ پایان یا فته است. تعلیم و تربیت انسان از بدو پیدایش بشر مورد توجه بوده؛ اما اهمیت آن در قرون اخیر بطور فزاینده ای آشکار شده است. در حال حاضر آموزش و پرورش، کلید توسعه جوامع محسوب می گردد؛ و موفقیت و سعادت ملتها به کیفیت تعلیم و تربیت بستگی دارد، بدون تردید آینده هر کشوری را می توان از سیمای کنونی آموزش و پرورش آن دریافت کرد (نجفی، 1371).
از آن گذشته طی سالهای اخیر، که پیشرفتهای تکنولوژی و روشهای نوین تولید نظامهای اقتصادی جهان را دگرگون ساخته؛ و روابط بین آنها را تغییر داده است؛ آموزش در فرآیند توسعه نقش مهمتری یافته است (لاکهید و ورسپور[1] ، 1989؛ ترجمه سجادیه و همکاران،1371).
نظام آموزش ابتدایی[2]، اولین دوره از آموزش و پرورش عمومی است که کودکان با ورود به این دوره وارد دنیای جدید تعلیم و تربیت می شوند و نخستین بار محیط خارج از خانه را تجربه کرده با واقعیات اجتماعی رو به رو می شوند، کودک مفهوم نقش اجتماعی، مسولیت، کار و روابط اجتماعی را از این راه درک می کند؛ و با همین تجربیات و ادراک ها شخصیت خود را شکل می دهد (میر کمالی،1376).
نگاه کلی به وضعیت آموزش وپرورش به ویژه آموزش ابتدایی، در جهان در دهه پایان قرن بیستم نشان می دهد؛ از یک سوء به رغم اعلامیه حقوق بشر، که حق آموزش را یکی از حقوق مسلم انسان اعلام نموده است. حدود یک پنجم ازجمعیت کره زمین هنوز از کسب مهارتهای پایه سواد بی بهره اند و حدود یک پنجم ازکودکان واجب التعلیم در بسیاری از کشورهای در حال توسعه به مدرسه راه نمی یابند و سالانه به انبوه بی سوادان می پیوندند و از سوی دیگر در این کشورها حدود یک چهارم از کودکان واجب التعلیم در مدارس ابتدایی، قبل از پایان دوره به علت افت تحصیلی و بدون کسب مهارت لازم برای اشتغال، وارد بازار کار می شوند و به تدریج برجمعیت بی سوادان و بیکاران می افزایند (مشایخ،1373).
همچنین مطالعات اخیر یونسکو درباره ضایعات دوره ی ابتدایی در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین نشان می دهد که در ا کثریت کشورهای مورد مطالعه 10 تا 30 در صد از دانش آموزان این دوره ها را، مردودین تشکیل می دهند و نتیجه تکان دهنده دیگر این مطالعه، نرخ بالای رهاکنندگان مدرسه در دوره ابتدایی است ( کومبز1. 1985؛ ترجمه آل آقا، 1373).
آموزش و پرورش یک حق عمومی است و عملیات مربوط به این حوزه مهم در زمره مسؤلیت های جامعه و در قلمرو سیاستهای عمومی و دولتی قرار می گیرد و می تواند به عنوان عاملی برای عدالت مورد توجه قرار گیرد، زیرا هیچ جامعه ای بدون آموزش و پرورش استوار، نمی تواندسودای برابری و عدالت را در سر بپروراند (آقا زاده،1384). بنابراین شرایط اقلیمی، جمعیت کم و بسیار پراکنده، مشکلات اقتصادی، نیاز به نیروی کار کودکان به عنوان منبع کسب در آمد نمی تواند مانع ارائه خدمات مناسب آموزشی باشد. از آنجائیکه یادگیری فقط در کلاس درس اتفاق نمی افتد، بلکه در و دیوار مدرسه نیز همانند معلم و کتاب برای دانش آموزان حامل پیام هستند و کتابهای پاره و کثیف، تخته فرسوده و نامناسب، بی رغبتی و بی نظمی را تداعی می کند و دستشویی های تمیز، میز و نیمکت منظم و آراسته، بهداشتی زندگی-
1.Combs
کردن را آموزش می دهند. بنابراین محیط و فضای فیزیکی مدرسه و خانه در کنار سایر عوامل آموزشی و تربیتی حامل پیام برای دانش آموزان می باشند و بر میزان یادگیری و رشد شخصیت فردی و اجتماعی و نیز تأمین بهداشت روانی آنان تا ثیر می گذارد (نوید ادهم،1382).
آموزش و پرورش، مسئول شکوفایی استعدادهای افراد می باشد؛ جامعه شناسان آن را وسیله ی اداره و کنترل جامعه تعریف نموده اند و آن را مترادف جامعه پذیری1 دانسته اند. به همین دلیل از اهمیت خاصی برخوردار می باشد (صافی،1373). برای توسعه نظامهای آموزشی و برای رسیدن به آینده بهتر، ساز و کار یک نظام ارزیابی می تواند نقش یک آینه را برای نظام آموزشی بازی کند؛ تا تصمیم گیران و برنامه‌ریزان بتوانند تصویری از چگونگی وضع فعالیت ها به دست آورند و با استفاده از آن تصمیم های لازم را جهت بهبود و پیشرفت فعالیت ها برای رسیدن به بازده مورد نظر اتخاذ کنند (بازرگان، 1375). از آنجائیکه متولیان آموزش و پرورش، مسئول ساخت شخصیت، منش و سلوک انسانی اند و رسالت عظیمی برعهده آنان قرار گرفته است؛ از این نظر این نهاد جایگاه ویژه ای در بین سازمان های دیگر دارد و سلامتی و تعادل انسانها تا حدود زیادی بستگی به کیفیت آموزش دارد.
2-1 بیان مسأله
امروزه آموزش و پرورش، تنها وسیله دسترسی به توسعه و پیشرفت است و توجه به کمیت و کیفیت آموزش و پرورش یکی از عواملی است که در تداوم و تسریع توسعه جامعه در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی سیاسی دخیل می باشد. در این میان آموزش ابتدایی، به عنوان یکی از زیر نظام های آموزش و پرورش و اولین دوره آموزش رسمی و عمومی از اهمیت بیشتری برخوردار است. این دوره را دوره تأدیب، خلاقیت و بروز استعدادهای عمومی گفته اند (شکوهی، 1374).
[1]. Socialization
به نظر متخصصان تعلیم و تربیت، مهم ترین و اساسی ترین مقطع نظام آموزشی، مقطع ابتدایی است که در ایجاد تحولات اساسی در جوامع و پیشرفت آنها نقش مهمی را ایفا می کند. اما آموزش ابتدایی زمانی در پیشرفت ملت ها مؤثر واقع می شود که کیفیت مناسبی به آن حاکم باشد. بی تردید کیفیت در نظام آموزش ابتدایی پیش نیاز تو سعه منابع انسانی برای جوابگویی به تقاضا های تغییرات تکنولوژی در قرن بیست و یک خواهد بود؛ زیرا که یک نظام آموزش ابتدایی ضعیف، کل نظام توسعه سرمایه انسانی را به مخاطره می اندازد، این نظام از یک سو دانش آموزانی تر بیت خواهد کرد که آمادگی لازم برای ورود به دوره ی متوسطه و آموزش عالی را ندارند و از سوی دیگر بزرگسالانی بیسواد تحویل جامعه می دهد، مهمتر از آن به تعداد کافی والدین و مدیرانی که آموزش واقعی دیده با شند برای مشارکت در تو سعه تربیت نخواهد کرد (لا کهید و ورسپور،1989؛ ترجمه سجادیه و همكاران،1373).
همچنین« کیفیت نازل آموزش ابتدایی، مانع توسعه منابع انسانی در همه سطوح آموزشی خواهد شد و بر تقاضای اجتماعی آموزش نیز تأثیر منفی خواهد گذاشت. کارآیی را پایین آورده و به اتلاف منابع خواهد انجامید» (هلک1، 1990؛ ترجمه نفیسی،1373). دوره ابتدایی به لحاظ اینکه پایه و اساس دوره های بعدی را تشکیل می دهد. بایستی از کیفیت لازم برخوردار باشد لیکن وقتی درباره کیفیت آموزش صحبت به میان می آید سوالاتی درباره خانواده، وضع اقتصادی، اجتماعی خانواده، مدیریت، معلم، نسبت دانش آموز به معلم، وسایل کمک آموزشی، بودجه، درصد قبولی و افت تحصیلی مطرح می گردد. هر یک از عوامل مذکور بدون شک در کیفیت آموزشی مؤثرند و مشکل است که برای آنها درصد معین را تعیین نمود. با توجه به رشد تعداد دانش آموزان، بایستی جنبه کیفی آموزش نیز مورد توجه قرار گیرد؛ همچنانکه تقریباً در بیشتر کشورها نگرانی اصلی، کیفیت آموزش وپرورش است؛ مانند اندونزی که در آنجا
1.Hallk
حرف اصلی اصلاحات، بهبود کیفیت است و در یوگسلاوی که، کیفیت آموزش، در قلب نوآوری آموزش ابتدایی در دهه های آینده است (مهدی پور،1374). بررسی و تحلیل مشکلات تحصیلی افرادی که به دلایل مختلف قربانی شرایط و کیفیت نامساعد خانواده، محیط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، شرایط اقلیمی و جغرافیایی می شوند؛ بسیار مهم و ضروری است و وضع نابسامان اکثر روستائیان باعث گردیده که نتوانند رشد فکری و تحصیلی پیدا کنند و اطلاعات و معلومات خود را توسعه و پیشرفت دهند. چه بسیار کودکانی که مجبور شده اند بخاطر کمک به هزینه زندگی خانواده شان درس و تحصیل را رها نمایند و به کار کردن بپردازند تا بدین وسیله کمکی جهت تأمین معاش خانواده گردند، خستگی بدنی و روانی، کمبود درآمد، اختلافات شدید طبقاتی، اغلب روستائیان را طوری عاصی می کند که هیچگونه کوشش و علاقه ای نسبت به چگونگی تحصیل فرزندان‌شان و یا نحوه گذراندن اوقاتشان را از خود نشان ندهند. برهمین مبنا است که میتوان از نوعی عقب نگه داشته شدگی همه جانبه در کودکان محروم سخن گفت. در نظام آموزشی هر کشوری انتظار می رود که همه افراد بدون توجه به موقعیت جغرافیایی و وضع اقتصادی و زبان بتواند از امکانات و منابع آموزشی یکسان، تجهیزات و وسائل کمک آموزشی و فضای آموزش مناسب استفاده کنند. ولی آیا عملاً نیز چنین است؟
علاوه بر اینها انگیزه خود محقق که سابقه تدریس در مناطق روستائی را داشته و خود نیز با مشکلات و مسائل این مناطق روبرو و از نزدیک آنها را درک و مشاهده کرده و درصدد برآمده تا انواع مشکلات تحصیلی دانش آموزان مقطع ابتدائی، مناطق روستائی این شهرستان را بررسی کرده و راه را برای تحقیقات بعدی هموار سازد و تا حد امکان پیشنهاداتی را برای رفع این مشکلات مطرح نماید. در این تحقیق می خواهیم به این سوالها پاسخ دهیم که امکانات و منابع اختصاص داده شده از قبیل منابع انسانی، مالی و تجهیزاتی به نظام آموزش ابتدایی در نواحی روستائی شهرستان فریدون شهر در چه وضعیتی است؟ فرایند این نظام مانند نحوه مدیریت، چگونگی استفاده از مواد آموزشی، چگونگی بکارگماری کادر آموزشی در امر تدریس، نحوه استفاده از وسایل و تجهیزات به چه صورتی است؟ درونداد و فرایند این نظام تا چه اندازه مطابق با استانداردها است و كارآیی داخلی این نظام در چه وضعیتی است؟ مشارکت اولیاء و مربیان در فرایند یاد دهی- یادگیری به چه صورتی است؟
3-1 ضرورت و اهمیت موضوع پژوهش
نقاط ضعف دربخش فرهنگی شاید به ظاهر و در نگاه اول معضل نباشد، ولی در بلند مدت اثرسوء خود را در میان جامعه به جای خواهد گذاشت. از آنجائیکه تعلیم وتربیت انسان ها از جایگاه والایی برخوردار است. هردولت و حکومتی می کوشد که برای پرورش نسلهای آینده کشور برنامه ریزی دقیق و اساسی نماید. سازندگی هر کشوری، بستگی کامل به سطح آموزشی دارد که در مراکز آموزشی داده می شود، که زیربنای آن درپایه های ابتدایی ریخته می شود. به منظور بالابردن سطح و به ویژه كیفیت آموزش و کاربرد آن درجهت پیشرفت در سطوح مختلف می بایست پژوهشهایی انجام گیرد که آموزش را تسریع بخشیده و موانع آموزشی را از بین راه برداشته و حتی الامکان آن را کم نماید.
هراندازه کار تعلیم و تربیت، آگاهانه تر و با دانش و بصیرت بیشتر توأم باشد، از کیفیت بیشتری برخوردار خواهد بود. مبارزه با بیسوادی درحد دادن شعار و تبلیغ در رسانه ها و ایجاد چند کلاس در شهر یا روستا نتیجه بخش نخواهد بود. بلکه باید امکانات و مشکلات را شناسایی کرد سپس به دنبال تبلیغات رفت. چه بسیار دانش آموزانی که به دلایل مختلف امکان تحصیل برایشان فراهم نشده است و مجبور به ترک تحصیل شده اند و این امر فرایند اجتماعی شدن آنها را با خطر مواجه ساخته است. بدون شک آشنا کردن معلمان و دست اندرکاران تعلیم و تربیت با مسائل و دشواریهای تحصیلی برای امیدوار کردن آنها جهت غلبه با آن از ضروریت می باشد (دوست محمدی،1371).بیشتر مدارس ابتدائی از لحاظ فیزیکی و تجهیزات فاقد جاذبه های برانگیزاننده می باشد و این باعث کاهش علاقه معلمان دوره ابتدایی به امر تدریس شده است (آهنچیان،1373). طرح ریزی و تنظیم محیط فیزیکی مناسب برای کودکان قسمت مهمی از فلسفه آموزشی محسوب می گردد (مفیدی،1380). محیط مدرسه علاوه بر تأثیر روی دانش آموزان بر روی کار معلم هم مؤثراست و در دوران ابتدایی این تأثیر گذاری بیشتر است. توانایی معلم در مهارت هایش صرفاً موفقیت وی را تضمین نمی کند. بلکه شرایط محیطی کلاس نیز در موفقیت او تأثیرگذار است (احمدیان،1374).
از عوامل اثربخش کمیت وکیفیت آموزشی، مدرسه و فضای آموزشی است، زمانی که محیط آموزشگاه تنگ و دلگیر بوده و فضای فیزیکی مدرسه نامتناسب باشد، مشکلات رفتاری، انضباطی مختلفی مطرح می شود که این امر فشار کاری و روانی مضاعفی را بر معلمان و دست اندرکاران آموزشی وارد می سازد و موجب فرسودگی شغلی در آنان می گردد. کمبود سرویسهای بهداشتی بر سلامتی دانش آموزان اثر منفی خواهد گذاشت. کمبود تجهیزات و امکانات نامتناسب زمینه ساز افت تحصیلی و یادگیری دانش آموزان می گردد و عدم استفاده از رنگ آمیزی و فضا سازی متناسب با سن کودکان منجر به کاهش انگیزه و علاقه به یادگیری خواهد شد (کاکوجویباری،1382).
اهمیت نظام آموزش ابتدایی و ضرورت افزایش کارآیی آن، پرداختن به برنامه ریزی آموزشی1را ایجاب می کند. انجام این امرمستلزم تشخیص مسائل، نارسائی ها و کاستی های آن از طریق انجام تحقیقات آموزشی2 است (شکوهی،1370). امروزه نیروی انسانی مؤثر و کارآمد مهمترین سرمایه و از عوامل قدرت هرکشوری محسوب می گردد. بنابراین برای آموزش مؤثر آنها به مدارس مناسب که دارای فضا و امکانات استاندارد باشد، نیاز است. اگر نظام آموزشی، کار آمد نباشد و متناسب با نیازهای زمان
[1] . Educational Planning
2 . Educational Research
پیش نرود، تلاشهای آنها برای توانمندسازی نیروی انسانی به نتیجه مثبت نخواهد رسید (بابایی،1382). کیفیت مناسب فرایند یاددهی-یادگیری، نیاز به امکانات و تجهیزات مناسب را توجیه می نماید. بنابراین تحقیقاتی از این دست که به بررسی کیفیت فضا و عوامل تأثیرگذار برآن بپردازد ضروری به نظرمی رسد (مفیدی،1380). اگر نظام آموزشی وضع موجود و وضع مطلوب را دریابد آنگاه می تواند برای دستیابی به آینده بهتر برنامه ریزی نماید. در برنامه ریزی توسعه نظامهای آموزشی اعم از آموزش رسمی وغیررسمی منظور داشتن یک نظام ارزیابی از اهمیت خاصی برخوردار بوده است، زیرا رشد و تکامل یک نظام آموزشی مستلزم اطلاع از کار آمدی آن نظام و برنامه ریزی برای بهبود اقدامات در جهت تحقق یافتن هدفهای آموزشی است (بازرگان ،1362).
با توجه به اینکه در سال تحصیلی 86-1385، تعداد64646 واحد مدرسه ابتدایی در سراسر کشور بوده و از این رقم45734 واحد (75/70%) به مناطق روستایی تعلق داشته است. و از 5827851 دانش آموز دوره ابتدایی 2133475 نفر (6/36%) در مناطق روستایی مشغول به تحصیل بوده اند و با توجه به رتبه یازدهم استان اصفهان، رتبه اول مازندران و رتبه آخر زاهدان که در بین مناطق روستایی استانها در امتحانات سال گذشته تحصیلی در مقطع ابتدایی بدست آورده اند(آمار آموزش وپرورش،86-1385)، انجام تحقیقاتی که بتواند فرایند آموزشی را در مناطق روستایی تسریع بخشیده و کیفیت را بالا برد ضروری است. بنابراین برای حل مسائل دوره ابتدایی در جمع مسائل مربوط به این دوره باید اتکاء زیادی به بررسی ها و تحقیقات علمی و کاربردی داشته باشیم. بنابراین بیشترین تلاشهای تحقیقات می بایست برروی این دوره سرنوشت ساز معطوف گردد و تا انواع مشکلات و امکانات را شناسایی و در جهت برطرف کردن مشکلات و مجهز کردن امکانات کوشید.
4-1 سوالهای تحقیق
1) وضعیت معلمان مدارس ابتدایی از نظر سابقه کار و تحصیلات چگونه است ؟
2) سرانه فضای آموزشی برای هر دانش آموز در مدارس ابتدایی به چه میزانی است ؟
3) سرانه فضای پرورشی برای هر دانش آموز در مدارس ابتدایی به چه میزانی است ؟
4) سرانه فضای اداری برای هر دانش آموز در مدارس ابتدایی به چه میزانی است ؟
5) سرانه فضای پشتیبانی یا خدماتی برای هر دانش آموز در مدارس ابتدایی به چه میزانی است ؟
6) سرانه فضای گردش برای هر دانش آموز در مدارس ابتدایی به چه میزانی است ؟
7) سرانه زیر بنا برای هر دانش آموز در مدارس ابتدایی به چه میزانی است ؟
8) سرانه فضای باز محوطه برای هر دانش آموز در مدارس ابتدایی به چه میزانی است ؟
9) آیا فضاهای باز و بسته از نظر نور و رنگ مطابق با استانداردهای مطلوب آموزشی است ؟
10) آیا موقعیت مكانی مدارس ابتدایی در مناطق روستایی شهرستان فریدون شهر مطابق با استانداردها است؟
11) آیا ساختمانهای مدارس ابتدایی روستایی قابلیت گسترده شدن به منظور پاسخ گویی به تقاضاهای جدید آموزشی را دارد ؟
12) آیا در مدارس ابتدایی مناطق روستایی شهرستان فریدون شهر آزمایشگاه و وسایل كمك آموزشی وجود دارد ؟
13) وضعیت انجمن اولیا و مربیان در مدارس مناطق روستایی شهرستان فریدون شهر به چه صورتی است ؟
14)كارایی داخلی (برون داد) مدارس ابتدایی مناطق روستایی شهرستان فریدون شهر به چه صورتی است؟
5-1 هدف تحقیق
هدف از تحقیق حاضر بررسی امكانات و مشکلات تحصیلی در مقطع ابتدایی روستاهای فریدون شهر که شامل مسائل اداری، آموزشی و مالی می باشد و مقایسه آن با استانداردهای مطلوب، می باشد.
6-1 تعریف مفاهیم و واژگان اختصاصی
امكانات تحصیلی
تعریف نظری
کلیه منابع اعم از( آموزشی، کمک آموزشی) که رسیدن به هدف را تسهیل می نماید (گله داری، 1375).
تعریف عملیاتی
مجموعه امكاناتی كه بر اساس محورهای مندرج در پرسشنامه ای كه پیوست تحقیق می باشند، بدست می آید.
مشکلات تحصیلی
مجموعه مشکلاتی که بر اساس محورهای مندرج در پر سشنامه ای که پیوست تحقیق می باشند، بدست می آید.
مدارس ابتدایی
تعریف نظری
کلیه مدارس دولتی که توسط وزارت آموزش و پرورش کشور به عنوان مدارس ابتدایی شناخته شده است و از بودجه دولتی استفاده می کند اطلاق می شود(گله داری، 1375 ).
تعریف عملیاتی
کلیه مدارس ابتدایی واقع در مناطق روستایی فریدون شهرکه در سال تحصیلی 87-1386 مشغول فعالیت های آموزشی می باشند.
مناطق روستایی
تعریف نظری
مناطقی كه در آن نسبت بالایی از ساكنان برای معیشت به بهره وری از فضای مراتع یا فعالیت های كشاورزی می پردازند و به عبارت دیگر مستقیماً با زمین به منظور زراعت و فعالیت های جنگلی سرو كار داشته باشند (فشاركی، 1373).
تعریف عملیاتی
روستاهایی كه در منطقه شهرستان فریدون شهر واقع شده اند و از نظر تقسیمات كشوری به عنوان روستا شناخته می شوند.
فصل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق
مقدمه
تعلیم و تعلم در دنیای امروز مفهومی متفاوت با گذشته دارد. تحول علم و فناوری، تحول در فرایند فعالیتهای آموزشی را انکار ناپذیر ساخته. هرگز نمی توان با طرز تلقی گذشته و سوگیریهای کهنه به دانش آموزان و تربیت آنها نگریست(شعبانی،1385). آموزش صحیح می تواند فرد را به یادگیری علوم و فنون و سعادت، زندگی زیبا و مطلوب هدایت و او را در جهت تعالی و رشد قرار دهد، تا بتواند از امکان و توانمندیهای گوناگون خود در موقعیت ها استفاده کند(سازمان آموزش و پرورش استان اصفهان،1386). از نظرکمی به خاطر شمول تعداد زیاد دانش آموزان، عمومیت یافتن دوره ابتدایی در مقایسه با سطوح دیگر تحصیلی از اهمیت بیشتری برخوردار است و قسمت عمده ای از امکانات، نیروی انسانی، برنامه های تحقیقاتی در این دوره متمرکز شده است(نجفی،1371).
امکانات و موقعیت مناسب مدارس می تواند منشاء خلاقیت در دانش آموزان گردد میل به یادگیری در آنها را افزایش دهد. اما موقعیت و امکانات نا مناسب مدارس می تواند از جمله عوامل ایجاد بزهکاری در دانش آموزان باشد كه دانش آموزان برای جبران ناكامی ها و شكستهای تحصیلی خود رو به بزهکاری می آورند تا از این راه احساس موفقیت و توانایی کنند(دانه کار ،1372 ). مسایل عمده مربوط به آموزش در مناطق روستایی را می توان در موارد متعددی برشمرد. اولین مسئله، تخصیص كم منابع مالی و انسانی است. علاوه بر این گاهی اوقات کودکان برای رفتن به مدرسه ناگزیر از طی مسافتی طولانی هستند. به عنوان مثال، در کشور مصر هنگامی که فاصله مدرسه تا خانه یک کیلومتر بوده است؛ بالغ بر 94درصد پسران و72 درصد دختران در مدرسه حضور یافتند، اما با افزایش این فاصله تا حدود دو کیلومتر نرخ یاد شده به ترتیب به 90 تا 64 درصد کاهش یافته است (سجادیه، 1371). با توجه به نقش گسترده ای که آموزش و پرورش به عنوان مهمترین و حساسترین نهاد اجتماعی می تواند ایفا نماید، تعمیم آموزش و پرورش عمومی به دورترین نقاط جامعه از جمله اهداف نظام آموزشی کشور می باشد، از این رو اهمیت زیر پوشش قرار دادن تمامی لازم التعلیمان و فراهم نمودن فرصت های آموزشی برابر برای همگان روشن می باشد. به همین جهت تمامی راهبردهایی که در زمینه همگانی ساختن آموزش و پرورش به کارمی رود، یک هدف را دنبال می کنند و آن بر خورداری برابر همگان از فرصت های آموزش با کیفیت مطلوب می باشد. همچنین پژوهش ها نشان می دهند که کمبود انگیزه های محیطی باعث عدم رشد هوش و تواناییهای ذهنی افراد می گردد؛ و یک محیط زیرک و با هوش تر شاید انسان هایی با هوش تر و زیرک تر پرورش خواهد داد از طرفی نارسا بودن محیط روستا می تواند تفاوت های هوشی را بین کودکان شهری و روستایی ایجاد کند(میلانی فر،1379).
1-2 اهداف آموزش و پرورش دوره ابتدایی
در پیش نویس برنامه اول توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ایران هدف از آموزش و پرورش دوره ابتدایی این گونه اعلام شده است: "پرورش فضای دینی و اخلاقی در دانش آموزان و کمک به رشد و خلاقیت آنها، پرورش قوای جسمانی دانش آموزان، آموزش نکات بهداشتی به منظور رعایت مسایل بهداشتی در خانواده و جامعه، آشنا کردن کودکان و عادت دادن آنها به زندگی جمعی خارج از خانواده و آشنا کردن آنان به اطاعت از قانون" (صافی،1373). بطورکلی اهداف دوره ابتدایی در مقوله های زیر طبقه بندی می شوند، که دانش آموزان بایستی در پایان دوره تحصیلی به این اهداف دست یابند.
1-1-2 اهداف اعتقادی
آشنایی و اعتقاد نسبت به اصول دین، دوست داشتن خداوند، آشنایی با زندگی انبیاء اولوالعزم به ویژه حضرت محمد(ص) و معصومین و دوست داشتن آنها، آشنایی با معنای معاد و پاسخگو بودن انسان نزد خداوند، احترام به اولیاء دین، بزرگان و شخصیتهای اسلامی، آشنایی با معنای تولی و تبری، روخوانی وازحفظ خواندن برخی سوره های قرآن، آشنایی با ترجمه برخی از سوره های قرآن و برخی از احادیث ساده، درست خواندن نماز و آشنایی با احکام ضروری،آشنایی با مسایل مربوط به سن تکلیف(برای دختران)، آشنایی با حلال و حرام و رعایت احکام مربوط به آن.
2-1-2 اهداف اخلاقی
راستگو و امین بودن، مودب و مهربان بودن، پایبندی به عهد خود، احترام به بزرگترها و اطاعت از والدینٍ، شجاع و صبور بودن، دوست داشتن پاکیزگی، انجام دادن تکالیف روزانه، تلاش برای رسیدن به موفقیت ،داشتن ظاهری آراسته، امیدوار بودن، بخشنده بودن، ناپسند خود،
3-1-2 اهداف علمی و آموزشی
کنجکاوی نسبت به شناخت پدیده ها، داشتن مهارت در فکر کردن ، شنیدن، گفتن، بیان مقصود، خواندن، نوشتن و حساب کردن. آشنایی با زبان فارسی و استفاده از کتاب و روزنامه. آگاهی نسبت به اهمیت اطلاعات و اطلاع رسانی. آشنایی نسبت به ارزش علم.
4-1-2 اهداف فرهنگی، هنری
توجه و دوست داشتن زیبایی های طبیعت، از زیبایی موجود در طبیعت الگو گرفتن، لذت بردن از آثار هنری، نشان دادن خلاقیت هنری در انجام فعالیتها، دوست داشتن سنت ها، آشنایی با برخی از آثار هنری، علاقه مندی نسبت به خواندن اشعار و قصه های مناسب، ارزش قائل شدن به آداب فرهنگی و اجتماعی اسلامی- ایرانی.
5-1-2 اهداف اجتماعی
آشنایی با وظایف خود درقبال خانواده، دوستان و همسایگان. کمک به اعضای خانواده و احترام به والدین. قانع بودن و رعایت حقوق دیگران. استفاده از راه های درست برای به دست آوردن حق خود. دوستی و کمک به همکلاسان ، شرکت در فعالیت های گروهی و عمل به مقررات مدرسه. پذیرفتن انتقاد و محترمانه از دیگران انتقاد کردن. قدردانی از دیگران. رعایت آداب سخن گفتن. علاقه به خدمت کردن به میهن و مردم.
6-1-2 اهداف زیستی
استفاده درست از قوای بدنی، رعایت بهداشت فردی و اجتماعی، تلاش در جهت حفظ محیط زیست، افزایش قابلیت های جسمی به وسیله تمرین ها و بازی های مناسب، رعایت نکات ایمنی.
7-1-2 اهداف سیاسی
آشنایی با نظام جمهوری اسلامی ایران، احترام به پرچم کشور و خواندن سرود ملی، آشنایی با زندگی بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، درک اهمیت استقلال و آزادی، علاقه مندی نسبت به حکومت دینی، همبستگی با اقوام مختلف ایرانی، دوست داشتن افراد عدالت خواه و حق طلب، آشنایی با سران کفار و مشرکین صدر اسلام، آشنایی با مفهوم وحدت و امنیت ملی.
8-1-2 اهداف اقتصادی
احساس تنفر از تن پروری، بیکاری و راحت طلبی، تلاش در حفظ اموال عمومی به عنوان ثروت ملی و استفاده درست از آنها(سازمان آموزش و پرورش استان اصفهان،1386).
2-2 ویژگی های کودکان در دوره ابتدایی
معلمان و مربیان این دوره را دوره آموزش مقدماتی و یادگیری اصول و مبادی علم و دانش نام گذاری می کنند و روانشناسان از این دوره با عنوان سنین گرایش به دسته و گروه، سن خلاقیت و سن بازی یاد می کنند ( سیف و همکاران، 1385).
پیاژه 1 این مرحله از رشد را مرحله عملیات عینی 2 نام گذاری كرده است. و معتقد است كودك در این مرحله توانایی انجام اعمال منطقی را كسب می كند اما این اعمال را با امور محسوس و عینی می تواند انجام دهد نه با امور فرضی و پدیده های انتزاعی. از رویداد های مهم این مرحله درك مفهوم بقای ماده ، عدد، وزن و حجم توسط كودك است. از دیگر توانایی های كودك در این مرحله، توانایی طبقه بندی كردن، ردیف كردن و كار با اعداد می باشد(سیف،1383). فروید3 نیز این مرحله از رشد را مرحله نهفتگی و ركود4 می نامد. در این مرحله شاهد كاهش تعارض ها هستیم و كودك برای پذیرش زندگی اجتماعی و رعایت اصول اخلاقی آماده می گردد(منصور،1381).
همچنین ویگوتسكی5 معتقد است از سن 7-6 سالگی به بعد گفتار درونی در كودكان شكل می گیرد گفتار درونی به اندیشه و رفتار انسان جهت می دهد و در همه كاركرد های عالی ذهن موجود است. او دو نوع سطح رشد را مطرح می كند، سطح رشد فعلی و سطح رشد بالقوه. توانایی كودك در حل مسائل به طور مستقلانه معرف سطح فعلی رشد او و توانایی در حل مسائل با كمك دیگران نشان دهنده سطح رشد بالقوه او است. او معتقد است كه محیط اجتماعی، تعیین كننده فرایند رشد شناختی است، بنابر این معلم در بالا بردن سطح رشد شناختی یادگیرندگان نقش بسزایی دارد، و مدارس باید زبان را یك موضوع محوری تلقی كرده و معلمان در آموزش زبان جدیت بیشتری به كار بندند(سیف،1383). همچنین اریكسون6 سنین 11-6 سالگی را با عنوان « سازندگی در مقابل حقارت7» معرفی می كند. در این مرحله
1-Piaget
2-Concrete Operations
3-Freud
4-Latency
5-Vygotsky
6-Erikson
7-Industry Versus Inferiority
كودكان در مدرسه قابلیت همكاری با دیگران را پرورش می دهند. در صورتی كه كودك در خانه، مدرسه و در روابط خود با همسالان تجربه های ناخوشایندی بدست آورد، احساس حقارت و بی كفایتی خواهد كرد (برك1 ،2001؛ سید محمدی، 1382). در این سن اگر به كودك اجازه داده شود كه شخصاً كارهایش را انجام دهد واز طرف اطرافیان مورد تشویق قرار گیرد، كودك سخت كوش می شود و میل به ساختن در او به وجود می آید اما اگر اطرافیان فعالیتهای كودك را محدود كنند و از كارهایش مداوم انتقاد كنند، كودك احساس حقارت خواهد كرد(شعاری نژاد، 1386).
رشد بدنی در این دوره آهسته و مداوم است، اما به طور کلی نسبت به سالهای بعد سریعتر می باشد در این دوره بد نشستن، قوز کردن و ناموزونی بدن شایع است. در این سن كودكان از عواطف و احساسات سرشاری برخوردارند اما از نظر احساسی بی ثبات هستند. علاقه مند شرکت در فعالیت های اجتماعی هستند و میل به استقلال طلبی در آنها افزایش می یابد. در این دوره از فعالیت های فردی کاسته شده و به بازیهای گروهی و فعالیتهای با قاعده گرایش پیدا می کنند. افکار کودکان به تدریج منظم می شود و اشتیاق زیادی به یاد گیری دارند. تفکر ایده آل نیز یکی از مشخصات این دوره است و حس خلاقیت و ابتکار در آنها به طور جدی برانگیخته می شود. در این دوره تشویق عامل مهمی در یادگیری است(سازمان آموزش و پرورش استان اصفهان،1386).
در این دوره احساس مالکیت در کودکان قوی تراست. یادگیری مهارت های حرکتی دقیق تر و پیچیده تر و هماهنگی چشم و دست کامل می شود. قواعد را درک و رعایت آنها را لازم می داند و قدرت درک علت امور طبیعی را به تدریج پیدا می کنند. رفتار آموزشگاهی و پیشرفت تحصیلی کودکان متأثر از چگونگی تأمین نیازهای روانی - اجتماعی و برخورداری آنها از بهداشت روانی و تعادل حیاتی است(افروز،1372).
1- Berk
3-2 مواد و برنامه های درسی دوره ابتدایی
برنامه درسی عبارت است از پیش بینی کلیه ی فعالیتهایی که دانش آموزان تحت رهبری و هدایت معلم برای رسیدن به هدفهای معین باید انجام بدهند. به بیان دیگر برنامه درسی عبارت است از پیش بینی و تهیه مجموعه فرصت های یادگیری برای جمعیتی مشخص به منظور نیل به آرمان ها و هدف های آموزش و پرورش که معمولاٌ در مدرسه انجام می گیرد ( تقی پور ظهیر،1384). برنامه های آموزشی و پرورشی این دوره، همان طور که از هدفهای آن مشخص می گردد بیشتر به آموزشهای دینی و اخلاقی، تربیت بدنی، آموزش مهارتهای اولیه ی خواندن ، نوشتن و حساب، بهداشت و آموزشهای اجتماعی و همکاری عمومی تأکید دارد ( سرکار آرانی،1382).
جدول 1-2 مواد درسی و ساعات کلاس درس هفتگی در دوره ابتدایی را نشان می دهد. براساس مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش از سال تحصیلی 79-1378 درس قرآن در پایه های اول و دوم ابتدایی نیز ارائه می شود(صافی،1380). در آخرین تبصره بخش ارزشیابی پیشرفت تحصیلی مصوبه 677مورخه 7/6/1381مقرر شده است که ارزشیابی درس قرآن در پایه های اول و دوم ابتدایی به صورت کیفی و توصیفی به عمل آید(سازمان آموزش و پرورش استان اصفهان،1386).
هر ساعت کلاس درس45 دقیقه است؛ طول سال تحصیلی 9ماهه می باشد. هر کلاس در هر پایه تحصیلی این دوره دارای معلم واحدی است که دروس مختلف را تدریس می کند. به علاوه در هر مدرسه مربی تربیتی وجود دارد که برنامه های آموزشی و پرورشی در زمینه های قرآن و تعلیمات دینی را ارائه می دهد و سایر فعالیتهای فوق برنامه و پرورشی را تهیه و اجرا می کند. برنامه ورزش کلاس ها در هر مدرسه ابتدایی به عهده مربی ورزش مدرسه است ( سرکار آرانی،1382). امتحانات دوره ابتدایی در دو نوبت برگزار می شود. نوبت اول تا دهم بهمن ماه و نوبت دوم تا پایان خرداد ماه هر سال تحصیلی برگزار می گردد، نمره امتحان هر درس در نوبت اول با احتساب ضریب یک و در نوبت دوم با احتساب ضریب دو در کارنامه دانش آموز درج می گردد. امتحان پایه های اول تا چهارم و نوبت اول پایه پنجم ابتدایی داخلی و مدارس آن را برگزار می کنند اما امتحان نوبت دوم و تجدیدی پایه پنجم به عنوان امتحان نهایی که آن را اداره آموزش و پرورش منطقه طرح و در مدرسه برگزار می شود
جهت دریافت فایل بررسی امکانات و مشکلات تحصیلی دانش آموزان مقطع ابتدایی مناطق روستایی شهرستان فریدون شهر (سال تحصیلی 87-1386) لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 6,900 تومان
برچسب ها : بررسی امکانات و مشکلات تحصیلی دانش آموزان مقطع ابتدایی مناطق روستایی شهرستان فریدون شهر (سال تحصیلی 871386) , مشکلات تحصیلی دانش آموزان , تعلیم و تربیت , , دانش آموزان , اقتصاد , دانلود بررسی امکانات و مشکلات تحصیلی دانش آموزان مقطع ابتدایی مناطق روستایی شهرستان فریدون شهر (سال تحصیلی 871386) , پروژه دانشجویی , دانلود پژوهش , دانلود تحقیق , پایان نامه , دان