دسته: مدیریت تعریف سیستم اصلاح سیستم به « مجموعه از اجزاء وابسته » اطلاق می شود به عبارت دیگر ، سیستم به معنای یك «كل» بكار می رود كه از تركیب اجزاء متعددی تشكیل یافته است حدود سیستم اصلی و سیستم های فرعی همیشه تابع قواعد و ضوابط یعنی نیست به عنوان ، اگر بدن انسان را یك سیستم اصلی فرض كنیم ، هر یك از اجزاء آن (مانند دستگاه گوارش) سیستم فرعی بشمار می رود
قیمت فایل فقط 6,900 تومان
ارزشیابی مهارت شغلی
آشنایی با مفهوم سیستم و انواع آن (سیستم های باز و بسته و كاركردهای آنها)
نظریه نوین مدیریت : تئوری سیستم
چنانكه ملاحظه شد ، نظریه های سازمانی و شیوه های مختلف مدیریت در طول زمان مورد تحول و تكامل قرار گرفته است . در طی ده سال گذشته ، رویه خاصی زیر عنوان «تئوری سیستم» برای بررسی های سازمانی متداول گردیده است كه ممكن است به عنوان پایه و مبنائی برای بهم پیوستن و ارتباط نظریه های مختلف سازمانی و شیوه های متعدد مدیریت بكار رود .
ـ تعریف سیستم
اصلاح سیستم به « مجموعه از اجزاء وابسته » اطلاق می شود . به عبارت دیگر ، سیستم به معنای یك «كل» بكار می رود كه از تركیب اجزاء متعددی تشكیل یافته است . حدود سیستم اصلی و سیستم های فرعی همیشه تابع قواعد و ضوابط یعنی نیست به عنوان ، اگر بدن انسان را یك سیستم اصلی فرض كنیم ، هر یك از اجزاء آن (مانند دستگاه گوارش) سیستم فرعی بشمار می رود ، ولی چنانچه خود دستگاه گوارش را سیستم اصلی تلقی نمائیم ، اجزاء وابسته (مانند معده ، روده ، كبد و ...) سیستم های فرعی سیستم اصلی (دستگاه گوارش) را تشكیل می دهند . بهمین ترتیب در داخل یك سازمان (به عنوان سیستم اصلی) سازمان غیررسمی یك سیستم فرعی محسوب می شود ، ولی اگر سازمان غیررسمی خود سیستم اصلی تلقی شود ، در این صورت سیستم های فرعی رفتار عبارتند از شبكه روابط اجتماعی ، شبكه روابط تخصصی ، شبكه قدرت و غیره كه قبلاً مورد بحث واقع شد . (اقتداری ، علی محمد (1310) ؛ ص 640)
ـ سیستم (نظام) عبارت است از منظومه ای از عناصر و اجزایی كه با هم ارتباط و كنش و واكنش متقابل داشته ، كل واحدی را به وجود می آوردند . هر سیستم درای حد و مرزی است كه آن را از محیط یا پیرامونش متمایز و با آن مرتبط می سازد . حد و مرز بعضی سیستم ها ، نفوذ پذیر و بعضی دیگر نفوذ ناپذیر است بر مبنای این خاصیت آنها را به سیستم های باز و بسته تقسیم می كنند . (علاقه مند ، علی (1321) ص 176)
انواع سیستم
سیستم معمولاً به دو نوع تقسیم می شود : سیستم باز (open system) و سیستم بسته (dosed system)
ـ سیستم بسته :
بیشتر به سیستم های مكانیكی در فیزیك و علوم اجتماعی اطلاق می شود . سیستم بسته صرفاً با استفاده از نیروهای داخلی و بدون ارتباط با محیط خارج می تواند به كار خود ادامه دهد . در نظریه های كلاسیك ، سازمان به عنوان یك «سیستم بسته» تلقی می شود كه فقط متكی بر عوامل و نیروهای داخلی است و بدون ارتباط با محیط خارج می تواند مسائل خود را از طریق سلسله مراتب و تقسیم كار و روابط رسمی در داخل دستگاه حل و فصل كند . یكی از مشخصات سیستم بسته ، گرایش ذاتی در جهت تعادل ایستا و ركورد و توقف است . به عبارت دیگر در سیستم بسته بازده دستگاه تناسبی با منابع مصروفه ندارد و اتلاق منابع تا بی نظمی و اختلال و اقدامات بدون هدف برای حفظ وضع موجود رواج پیدا می كند . (kast and Rosenzweiy, op.cit, p.119.)
ـ سیستم باز :
برخلاف سیستم بسته ، در سیستم بازگشایی در جهت تعادل پویا و رشد و تكامل از طریق ارتباط دائم با محیط خارج ملاحظه می شود . در این حالت ، سیستم با دریافت منابع مادی و انسانی و تغییر و تبدیل آنها و سعی در ازدیاد و بهبود بازده ، بیش از آنچه نیرو می گیرد ، نیرو تولید می كند ، و بدین ترتیب خود را در مقابل سكون و نابودی حفظ می كند . در سیستم باز ، دستگاه نه تنها بایستی خود را با عوامل محیط خارج سازگار سازد ، بلكه دائماً خود را با عوامل متغیر داخلی نیز منطبق می سازد . (اقتداری ، علی محمد (1310) ص 65)
مفهوم سازمان و انواع آن و كاركردهای سازمان های رسمی و غیررسمی
سازمان
جامعه امروز ، جامعه سازمانی است . كودكان در سازمان هایی به نام زایشگاه بدنیا می آیند ، بیشتر سالهای رشد و پرورش خود را در سازمان هایی به نام مدرسه می گذرانند ، و پس از فراغت از مدرسه ، اغلب آنان به نحوی در سازمانهای دولتی ، صنعتی ، تجاری یا آموزشی مشغول كار می شوند . امروزه ، بخش عمده زندگی ما ، در سازمان ها یا در ارتباط با سازمان ها سپری می شود . در یكی كار می كنیم و از خدمات و تولیدات سازمانهای دیگر بهره مند می شویم . بعضی از آنها بزرگ و پیچیده اند نظیر سازمان های دولتی ، صنعتی ، دانشگاه ها و بعضی دیگر كوچك و ساده اند نظیر شركت های خصوصی و انجمن های دانشجویی .
از این رو ، گردش امور زندگی ، وابسته به سازمان ها و پیشرفت و بقای جامعه ، تابع كار و عملكرد موثر آنهاست .
ـ تعریف سازمان
«سازمان عبارت از یك رشته روابط منظم و عقلانی است كه بین افرادی كه وظائف پیچیده و متعددی را انجما می دهند و كثرت تعداد آنان به قدری است كه نمی توانند با هم در تماس نزدیك باشند به منظور تامین هدفهای مشترك خاصی برقرار می گردد»[1] برای روشن شدن این تعریف نخست به شرح اموری بپردازیم كه انجام آن برای تشكیل هر نوع سازمان ضرورت دارد .
1- تقسیم كار : برای همكاری موثر دسته جمعی و لازمه تشكیل سازمان در درجه اول تقسیم كار و طبقه بندی وظایف است .
2- اخیار و مسئولیت : حدود اختیارات و مسئولیت های شاغل در هر شغل باید معلوم و مشخص شود .
3- روابط : همكاری افراد در یك گروه متشكل به منظور تامین مقاصد یعنی مستلزم این است كه روابط آنها با یكدیگر معلوم باشد .
برحسب عناصر مذكور در بالا سازمان را می توان عمل طبقه بندی وظائف ، تفویض اختیار و تثبیت مسئولیت برای اجرای وظائف ، و تعیین روابط به منظور همكاری موثر در انجام هدفهای سازمان تعریف نمود . (اقتداری ، علی محمد (1310) ص 119)
در اینجا به كمك عناصر و ویژگی های مشتركی كه سازمان ها دارند ، مفهوم سازمان را تعریف خواهیم كرد عناصر و ویژگی های مشترك سازمان ها به شرح زیرند :
1- سازمان ها هدف دارند ، یعنی برای دستیابی به هدفها و مقاصد یعنی به وجود می آیند .
2- سازمان ها از تركیب اجتماعی افرادی كه به طور گروهی كار می كنند ، تشكیل می شوند .
3- فعالیت سازمانها استمرار زمانی دارد .
4- سامزان ها ، فعالیت خود را از طریق تفكیك وظایف ، از روی برنامه ، و با استفاده از دانش و فن و ابزار انجام می دهند .
5- سازمان ها ، واحدهای یكپارچه و یگانه ای از فعالیت های منظم هستند و كار فعالیت خود را به طور عقلانی و منطقی ، هماهنگ و هدایت می كنند .
بنابراین سازمان عبارتند از : هماهنگی معقول تعدادی از افراد كه از طریق تقسیم وظایف و برقراری روابط منظم و منطقی ، برای تحقق هدف یا منظور مشتركی ، به طور مستمر ، فعالیت می كنند .
انواع سازمان ها
1- سازمان رسمی : سازمان های رسمی به منزله تدابیر و وسایلی هستند كه برای رفع نیازهای اساسی جامعه بوجود می آیند و با سیر تحولات اجتماعی روز به روز گسترده تر و پیچیده تر می شوند . آنها هدفهای گوناگون و متفاوتی دارند و برای رسیدن به هدفهای خود ، طبق برنامه فعالیت می كنند . فعالیت آنها مستلزم استفاده از منابع انسانی ، مادی و مالی است . سازمان های رسمی ، تحت نظم و ترتیب و قواعد و مقررات معینی فعالیت می كنند و رفتار و مناسبات افراد در آنها ، تحت الگو و موازین ویژه ای شكل می گیرد . چون ویژگی برجسته این سازمان ها آن است كه رسماً و با قصد صریح نیل به هدفهای معین برپا می شوند ، اصطلاح سازمان رسمی بدانها اطلاق می شود . (علاقه مند ، علی (1321) ص 5)
2- سازمان غیررسمی : سازمان غیر رسمی الگوی روابطی پدید می آید كه در هیچ نموداری منعكس نیست . در سازمان غیر رسمی بر روباط گروهی افراد سازمان استوار است و نیازهای فردی و گروهی آنها در شكل پذیری آن موثر است . روابط غیررسمی ، الگوی روابط رسمی سازمانی را تحت تاثیر قرار داده ، در نتیجه ، فراگرد تصمیم گیری و مدیریت را متاثر می سازد . سازماندهی ، نظام رسمی همكاری و اشتراك مساعی را پدید می آورد . با استخدام افراد و انتصاب افراد در پستها و مناصب سازمان رسمی ، میان آنها كنش های متقابلی شكل می گیرد و روابط متقابلی پدید می آید كه غالباً در ساختار رسمی سازمان پیش بینی نشده اند . از این رو آنها ، برای ارضای نیازهای امنیت ، روابط اجتماعی ، احساس تعلق ، گروههای غیررسمی را بوجود می آورند . می توان گفت به محض تشكیل سازمان رسمی ، موجبات تشكیل گروههای غیررسمی ، و در نتیجه سازمان غیررسمی ، فراهم می شود . (علاقه مند ، علی (1321) ص 113)
3- سازمان ماتریس : امروزه به منظور تحقق موثر هدفها و پیشبرد و بهبود عملكردهای سازمانی ، جریان سازماندهی و طراحی ساختار سازمانی ، دستخوش تغییر شده است یكی از شیوه های جدیدی كه در سازماندهی كار رایج شده ، طرح ماتریس است . از این طرح غالباً برای اجرای پروژه ها و طرحهای موقت استفاده می شود . با وجود این ، در طراحی ساختار دایمی نیز می توان آن را به كار برد . به زبان ساده ، سازمان ماتریس تركیبی از گروه بندی واحدها برحسب وظایف تخصصی و خدماتی (تولید) است . (علاقه مند ، علی (1321) ص 111)
« سازمان های اداری معمولاً از سه سطح مدیریتی و یك سطح عملیات تشكیل می گردد » :[2]
1- سطح مدیریت عالی : كه در حقیقت طراحان خط مشی و روش های كلی سازمان هستند در این سطح مدیرعامل ، هیئت مدیر ، مشاورین مدیریت عالی و معاونین قرار دارند .
2- سطح مدیریت اجرایی : كه مسئولیت اجرای خط مشی سازمان را بعهده دارند كه این سطح از مدیریت اولین سطح اجرایی روش های طراحی شده برای تحقق اهداف سازمان می باشد.
3- سطح سرپرستان : سطوحی از مدیریت هستند كه در سازمانهای دولتی با كاركنان مامور اجرای عملیات دائماً در تماس هستند و فعالیت های مورد نظر سازمان را به انجام می رسانند .
4- سطح اجرای عملیات : كه وظیفه عملیاتی و انجام فعالیت های تعریف شده سازمانی توسط این گروه انجام می گیرد . این سطح از سازمان مسئولیت سرپرستی ندارند لكن نسبت به عملیات انجام شده و فعالیت های مدنظر پاسخگو هستند .
لازم به تذكر است كه كلیه سطوح مدیریتی ، اجرایی ، سرپرستی و عملیاتی علاوه بر داشتن مسئولیت و پاسخگویی باید از تعهد كاری برخوردار باشند فعالیت ها و اجرای امور با دقت نظر و صحت و در نهایت سلامتی انجام پذیرد . تعهد كاری میزان اهمیتی است كه افراد نسبت به انجام فعالیت از خود بروز می دهند و از ویژگی های درونی شخصیت می باشند .
شناسایی سبك های مدیریتی
سبك های مدیریتی
در سبك های مدیریتی می توان وظیفه مداری ، رابطه مداری ، وظیفه مدری و رابطه مداری قوی و رابطه مدرای و وظیفه مداری ضعیف را از انواع مدل ها دانست .
- سبك وظیفه مداری : رفتاری است كه با گرایش زیاد مدیر به تعیین نقش های كارمندان مشخص می شود براساس الگوی سه بعدی اثربخشی مدیر ، در صورتی كه این سبك رفتاری مدیر در شرایط نامناسب به كار برده شود رفتار مدیر غیر اثربخش خواهد بود و مدیر «خودكامه» نام می گیرد . زمانی كه این سبك رفتاری در شرایط مناسب به كار برده شود مدیر اثربخش بوده و به نام «مدیر مستبد خیراندیش» خوانده می شود .
- سبك رابطه مداری : مدیر حداقل گرایش به وظیفه و یا كار و حداكثر گرایش به رابطه یا فرد را داراست این سبك رفتاری در صورتی كه در شرایط مناسب به كار رود اثربخش و مدیر فردی رشد دهنده تلقی می شود ولی اگر این سبك رفتاری در شرایط نامناسب به كار رود و در نتیجه غیر اثربخش باشد ، مدیر فردی مطیع و موعظه گر نامیده می شود .
- مدیریت به سبك وظیفه مداری و رابطه مداری قوی : فرد با گرایش زیاد مدیر به وظیفه مداری و نیز گرایش زیاد به رابطه مداری به طور هم زمان یعنی مدیریت تیمی توصیف می شود . مدیری كه این سبك را در شرایط مناسب به كار گیرد مدیر «مجری» نام می گیرد و در صورتی كه در شرایط نامناسب استفاده شود مدیر «سازشكار» نامیده می شود .
- در مدیریت به سبك مداری و رابطه مداری ضعیف : فرد با حداقل گرایش به وظیفه مداری و نیز حداقل گرایش به رابطه مداری توصیف می شود .
مدیریت عبارت از :
- هنر انجام دادن كار به وسیله دیگران (فالت . 1924)
- فراگرد تبدیل اطلاعات به عمل – این فراگرد تغییر و تبدیل را تصمیم گیری می نامیم (فوستر ، 1962 ، به نقل از آلبانیز ، 1975)
- فراگرد هماهنگ سازی فعالیت فردی و گروهی در جهت هدفهای گروهی (دانلی و همكاران ، 1971)
- ایجاد محیطی موثر برای افرادی كه در گروههای رسمی سازمانی فعالیت می كنند (كونتز و اودانل ، 1972)
- هماهنگ سازی منابع انسانی و مادی در جهت تحقق هدفها (كاست و رزنزویگ ، 1974)
ویژگی ها یا ملاك های مدیریت
1- فعالیت های منظم و سازمان یافته
2- هدفها
3- روابط میان منابع
4- انجام دادن كار به وسیله دیگران
5- تصمیم گیری
اصول مدیریت وكاربرد آنها
1- اصل هماهنگی و وحدت هدف : یكی از مهمترین اصولی است كه رعایت آن به منظور ایجاد وحدت عمل در تحقق هدف مشترك سازمان ضرورت دارد . این اصل با اصل وحدت هدف ارتباط دارد .
2- اصل سلسله مراتب : وجود سلسله مراتب اداری برای تسهیل عمل هماهنگی لازم است . این اصل با طبقه بندی وظائف و توزیع عمودی اختیار و صلاحیت ارتباط دارد .
3- اصل تخصص : لازمه طبقه بندی وظایف و تقسیم كار می باشد . این اصل با نوع و ماهیت وظایف ارتباط دارد .
4- اصل وحدت فرماندهی : یكی از اصول تابعه سلسله مراتب محسوب می شود و برای ایجاد هماهنگی و جلوگیری از اختلاط مسئولیت بكار می رود .
5- اصل حیطه نظارت : این اصل مربوط به تعداد كارمندانی است كه سرپرستی آنان بخوبی و سهولت از عهده یك سرپرست برمی آید . این اصل با سلسله مراتب ارتباط نزدیك است .
6- اصول اختیارات و مسئولیت : وظایف ، اختیارات و مسئولیت های مشاغل و همچنین روابط واحدهای مختلف سازمان باید در این اصل با صراحت كامل تعریف گردد .
7- اصل تعادل : طبق این اصل ، در اجرای اصول و روشهای مختلف سازمانی باید به نحوی تعادل برقرار گردد كه تحقق مقاصد و هدفهای عمومی سازمان حداكثر آسان شود .
8- اصل انعطاف پذیری و مداومت : چون اوضاع و شرایط سازمان دائماً در حال تغییر است بدین لحاظ مداومت فعالیت های سازمان ایجاد می كند كه مقررات ، تدابیر و روشهای قابل انعطاف برای مقابله با شرایط متغیر وضع گردد .
9- اصل كارآیی : تحقق هدفهای سازمان با حداقل هزینه و جلوگیری از عواقب نامطلوب است .
كاركردهای مدیریت
1- تنظیم برنامه : شامل پیش بینی عملیات اساسی و تعیین طرق اجرای آن به منظور تامین هدف سازمان است .
2- تشكیل سازمان : شامل تعیین صریح حدود اختیارات می گردد كه طبق آن وظائف از هم تفكیك می شوند و در عین حال بین آنها ارتباط و هماهنگی برقرار می كنند .
3- كارگزینی : شامل استخدام و كارآموزی و همچنین تامین شرایط مساعد كار می گردد .
4- فرماندهی : شامل عمل مداوم اخذ تصمیم های خاص یا كلی و صدور دستور به منظور تحقق یافتن هدف مطلوب می گردد .
5- هم آهنگ كردن : شامل عمل مهم تطبیق وظایف مشاغل مختلف سازمان به منظور تحقق یافتن هدف مطلوب می گردد .
6- ارتباطات : به معنای آنكه مجری كسانی را كه در برابر آنها مسئول است از جریان پیشرفت امور آگاه سازد .
7- بودجه بندی : شامل تنظیم طرح مالی عواید و مخارج سازمان و نظارت بر اجرای آن می شود .
نقش های مدیریت
اصطلاح نقش های مدیریت به مقولات خاصی از رفتارهای مدیریتی یا « مجموعه های سازمان یافته از رفتارها » كه حول سه محور روابط میان شخصی ، انتقال اطلاعات و تصمیم گیری گروه بندی می شوند .
1- مقام تشریفاتی
نقش های ویژه 2- رهبر
3- رابط
1- خبرگیر
نقش های ویژه 2- پخشگر
3- سخنگو
1- كارآفرین
نقش های ویژه 2- مهارگر آشفتگی
3- تخصیصگر منابع
¬مفهوم آموزش
آموزش و بهسازی منابع انسانی در عصر كنونی ، به لحاظ شرایط خاص زمانی یكی از وظایف اجتناب ناپذیر سازمانها و موسسات محسوب می شود . این مهم اصولاً در غالب «برنامه های آموزشی» مدون ، كوتاه مدت یا درازمدت به اجرا در می آید . در این راستا هر برنامه آموزشی از نظر علمی ، سه مرحله مستقل و در عین حال مرتبط به هم را داراست : الف) برنامه ریزی ب) اجرا ج) ارزشیابی
- آموزش رسمی : مجموع آموزشهایی كه از كودكستان آغاز شده و تا آموزش عالی ادامه می یابد . این نوع آموزش سازمان یافته و دارای ساختاری مشخص است و از سلسله مراتب منظمی پیروی می كند .
- آموزش غیررسمی : هر نوع فعالیت آموزشی را گویندكه سازمان یافته و برنامه ریزی شده باشد ولی در خارج از نظام آموزش رسمی تحقق می پذیرد . (لطفعلی جباری : كارشناسی ارشد مدیریت آموزشی)
¬تفاوت آموزشهای رسمی با آموزشهای غیررسمی
¬ویژگی های آموزش های فنی وحرفه ای و شناسایی نقش سازمان آموزش فنی و حرفه ای در نظام آموزشی كشور
- آموزش فنی و حرفه ای عبارت از آموزش های رسمی یا غیررسمی كه منجر به ایجاد یا افزایش مهارت شغلی می گردد و شامل آموزش های متوسطه فنی و حرفه ای و كاردانش ، كاردانی فنی و حرفه ای و علمی و كاربردی ، ضمن خدمت و مدیریت حرفه ای تخصصی و سایر آموزشهای فنی و حرفه ای كوتاه مدت می باشد . (ماده 2 : از آئیین نامه اجرایی ، ماده 151 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 11/08/1379 هیات وزیران)
- آموزش های فنی وحرفه ای ، آموزشهای علمی كاربردی و عملی است كه به منظور ایجاد مهارت و تخصیص برای توانایی در احراز شغل ارائه می شود و منجر به دریافت گواهینامه مهارت می گردد .
سازمان آموزش فنی و حرفه ای كشور وابسته به وزارت كار و امور اجتماعی براساس ماده 151 قانون برنامه سوم متولی آموزش های فنی و حرفه ای كوتاه مدت بود كه فعالیت های آموزشی خود را در دو بخش دولتی و غیردولتی سازماندهی نموده است . این سازمان علاوه بر ستاد مركزی دارای بیست و نه اداره كل و مدیریت در سطح كشور و یك مركز در كرج می باشد و به منظور دستیابی به تازه های علوم و فناوری روز و همگانی با استانداردهای بین المللی از جمله سازمان نموده است (ILO) المللی كار در این راستا سازمان صرفنظر از تغییر كلیات ساختار تشكیلاتی صرفاً در قسمت آموزش فعالیت های خود را در چارچوب محورهای ذیل مطابق با استانداردهای بین المللی انجام می دهد .
جهت دریافت فایل ارزشیابی مهارت شغلی لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 6,900 تومان
برچسب ها : ارزشیابی مهارت شغلی , دانلود ارزشیابی مهارت شغلی , مهارت شغلی , ارزشیابی مهارت , سیستم , سازمان , مدیریت , پروژه دانشجویی , سازمان های رسمی و غیررسمی , دانلود پژوهش , سبك های مدیریتی , نقش های مدیریت , دانلود تحقیق , سازمان آموزش فنی و حرفه ای كشور , وزارت كار و امور اجتماعی , پایان نامه , دانلود پروژه