دسته: علوم انسانی مقاله بررسی بورس اوراق بهادار در 74 صفحه ورد قابل ویرایش
قیمت فایل فقط 5,000 تومان
مقاله بررسی بورس اوراق بهادار در 74 صفحه ورد قابل ویرایش
دیباچه
بورس اوراق بهادار، یك بازار متشكل و رسمی سرمایه است كه در آن خرید و فروش سهام شركت ها یا اوراق قرضه دولتی یا مؤسسات معتبر خصوصی، تحت ضوابط و قوانین و مقررات ویژه‌ای انجام می‌شود. مشخصه مهم بورس اوراق بهادار، حمایت قانون از صاحبان پس‌اندازها و سرمایه‌های راكد و الزامات قانونی برای متقاضیان سرمایه است (دوانی، غلامحسین، سال 1384، ص 32). اندیشه برخورداری از بازار اوراق بهادار و سرعت بخشیدن به فرآیند صنعتی شدن در ایران به دهه 1310 بازمی‌گردد با این حال، آغاز جنگ دوم جهانی و رخدادهای سیاسی و اقتصادی دنبال آن، راه‌اندازی بورس را تا سال 1346 به تأخیر انداخت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در پی جنگ عراق با ایران، بورس اوراق بهادار تهران وارد دوره ركود فعالیت خود شد. ولی در سال 1368 و پس از پایان جنگ تحمیلی براساس اهداف نخستین برنامه پنج ساله كشور و سیاست دولت مبنی بر تجهیز و مشاركت بخش خصوصی در فعالیت‌های تولیدی، دوران ركود بورس پایان یافت و حجم معاملات در آن افزایش چشمگیری پیدا كرد.
در حال حاضر و با گذشت 17 سال از دوره تجدید حیات بورس، بررسی این بازار و تشخیص به هنگام خرید یا فروش یك سهم همواره به عنوان مشكلی بزرگ برای كسانی كه در آن مشغول فعالیت هستند، مطرح بوده است. با این وجود سرمایه‌گذاران تلاش دارند كه تا حد ممكن پس اندازهای خود را در جایی سرمایه‌گذاری كنند كه بیشترین بازده را داشته باشد.
بازده سهام در دوره های متفاوت، متغیر است و روند ثابت و یكنواختی را به همراه ندارد. بنابراین نوسان و تغییرپذیری، جزء جدایی‌ناپذیر بازدهی سهام در طی زمان است. با توجه به تغییرپذیری و نوسان، بازده دوره های آینده نیز قابل اطمینان نیستند. عدم اطمینان نسبت به بازده های آتی سهام، سرمایه‌گذاری را با ریسك همراه می نماید. و سرمایه‌گذار همیشه به دنبال كاهش ریسك و افزایش اطمینان بازدهی است. (راعی، رضا و تلنگی، احمد، سال 1383، ص 118)
بنابراین سرمایه گذاران در صورتی تحمل ریسك را می پذیرند كه در قبال آن، ما به ازای عایدشان شود و این ما به ازاء چیزی نخواهد بود جز بازده بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها. بر این اساس، سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار، ریسك و بازده سرمایه گذاری را همزمان مورد توجه قرار می دهند. به همین دلیل شناخت پیوند بین ریسك و بازده در فرآیند تصمیم‌گیری سرمایه گذاران اهمیت ویژه‌ای دارد.
نخستین نظریه در مورد ریسك و بازده سرمایه‌گذاری‌ها در دهه 1950 توسط ماركوویتز[1] ارائه گردید. اساس و مبنای این نظریه میزان ریسك و بازدهی است كه دارندة مجموعه اوراق بهادار از آن بهره‌مند می‌شود (ریموندپی نوو، سال 1384، ص 10). لیكن فرمولهای ارائه شده در این الگو به ویژه برای محاسبة ریسك سبد اوراق بهادار، در عمل بسیار پیچیده و وقت‌گیر بود. بطوریكه برای یك سرمایه‌گذار عادی امكان استفاده از آن غیر عملی بود. چندی بعد ویلیام شارپ[2] (1964) و جان لینت نر[3] (1965) الگوی دیگری را تحت عنوان الگوی قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌ای[4] (CAPM) پایه‌گذاری كردند كه بسیار ساده و كاربردی بود و منجر به كسب جایزة نوبل توسط شارپ (1990) گردید.
پژوهش حاضر با استفاده از الگوی اخیر به بررسی پیوند بین ریسك سیستماتیك و بازده سهام عادی در صنعت دارویی بورس اوراق بهادار تهران می‌پردازد. برای این امر ابتدا بازده سهام عادی محاسبه شده و سپس بازده بدره بازار بدست آورده می‌شود. در مرحلة بعدی كوواریانس (درجه همسویی) بین این دو مقدار به دست آمده، محاسبه و حاصل برواریانس بازده بدرة بازار تقسیم خواهد گردید تا ضریب بتا بدست آید. و در نهایت از راه استفاده از آماره های ضریب تعیین و ضریب همبستگی پیرسون به آزمون معناداری همبستگی بین متغیر ریسك سیستماتیك (ضریب ) و متغیر بازده سهام عادی پرداخته خواهد شد. با این امید كه دستاوردهای این پژوهش بتواند برای تصمیم گیرندگان و سرمایه‌گذاران و نیز در جهت پژوهش‌های آتی مثمر ثمر واقع گردد.
فصل اول
كلیات پژوهش
1-1بیان مسأله و علل برگزیدن موضوع پژوهش
2-1 اهداف پژوهش
3-1 اهمیت پژوهش
4-1 فرضیه های پژوهش
5-1 روش پژوهش
6-1 جمع آوری اطلاعات
7-1 قلمرو پژوهش
1-7-1 قلمرو موضوع
2-7-1 قلمرو زمانی
3-7-1 قلمرو مكانی
8-1 متغیرهای پژوهش
9-1 محدودیت های پژوهش
10-1 واژگان كلیدی
11-1 ساختار پژوهش
فصل اول
كلیات پژوهش
1-1بیان مسأله و علل برگزیدن موضوع پژوهش
در سرمایه گذاری ریسك و بازده نقش كلیدی دارند. بطور كلی سرمایه گذاران ریسك گریزند و بنابراین اگر شركتها گامهایی بردارند. كه ریسك آنها را بالا ببرد، در صورت ثبات سایر عوامل ارزش آن شركتها پائین می آید . برای جبران این مسأله نرخ بازده مورد انتظار شركتی كه در دارائیهای خطرناك سرمایه گذاری می كند باید بیش از شركتی باشد كه دراین دارائیها سرمایه گذاری نمی كند. بنابراین تعریف ریسك بایستی در برگیرنده ضریب تغییرات بازده پروژه سرمایه گذاری باشد.(فردوستون و یوجین بریگام، سال 1375، ص 437). در نتیجه ریسك عبارت است از احتمال متفاوت بودن نرخ واقعی بازده با نرخ مورد انتظار سرمایه گذار. (ریموند پی نوو، سال 1384، ص 6)
ریسك سهام متشكل از دو بخش است:ریسك كاهش پذیر (قابل اجتناب) و ریسك كاهش ناپـذیر (غـیر قـابل اجـتناب). آن بـخش از ریسك سهام را كـه بـتوان كاهش داد ریـسك غیر سیستماتیك یا ریسك كاهش پذیر می نامند. و بخشی را كه از راه افزایش تعداد سهام نتوان كاهش داد ریسك سیستماتیك یا ریسك كاهش ناپذیر می گویند.
علت استفاده از واژة ریسك سیستماتیك آن است كه این ریسك نشان دهندة آن بخش از كل ریسك سهام است كه به دلیل وجود عواملی كه قیمت كل سهام موجود در بازار را تحت تأثیر قرار می دهند،به وجود آمده است . از عوامل مهم ریسك سیستماتیك دگرگونی سیاسی و اقتصادی ، چرخه های تجاری ،تورم و بیكاری است.
ریسك غیر سیستماتیك آن بخش از كل ریسك سهام را كه ویژه یك شركت یا صنعت معین است،نشان می دهد . این ریسك را می توان با برگزیدن شركت مناسب ، كاهش داد یا حذف كرد.
برخی عوامل كه باعث پدید آمدن ریسك غیر سیستماتیك می شوند. از این قرارند:كالاها و خدمات تولیدی شركت یا صنعت، فعالیت های رقبا، نوع مدیریت و ساختار هزینه های شركت. (ریموند پی نور، سال 1384، ص 349- 350)
ازآن جائیكه ریسك غیر سیستماتیك را می توان با گزینش صحیح دارایی یا سرمایه گذاری حذف كرد یا كاهش داد، بنابراین چیزی كه از نظر سرمایه گذار به عنوان ریسك اصلی غیر قابل اجتناب باقی می ماند همان ریسك سیستماتیك است. نظریه های سرمایه گذاری ، پیوند میان ریسك سیستماتیك و بازده سهام را تأیید كرده و آن را خطی می دانند. كه از جملة آنها نظریه ارائه شده توسط شارپ ولینت نر (الگوی قیمت گذاری دارایی سرمایه ای) می باشد. بنابراین مسأله این پژوهش برگرفته شده از نظریه بالا به صورت پرسش زیر بیان می شود:
«آیا در بازار بورس اوراق بهادار تهران (صنعت دارویی) بین ریسك سیستماتیك و بازده سهام عادی رابطه معنی داری وجود دارد یا خیر؟»
2-1 اهداف پژوهش
نظریه های مالی،رابطه مثبت بین ریسك و بازده را نشـان داده اند. از جملة آنها ،الگوی قیمت گذاری دارایی سرمایه ای می باشد كه نشان داده است رابطه مثبت و خطی بین ریسك سیستماتیك و بازده سرمایه گذاری وجود دارد. الگوی یادشده با سادگی و ظرافت این اندیشة بنیادین را بیان می كند كه سرمایه گذاران انتظار دارند در برابر پذیرش خطر كاهش پذیر از راه گوناگونی ، پاداشی دریافت كنند.
(ریچارد بریلی، سال 1377،ص 161). این الگو در كشورهای مختلف و از جمله در كشور ما مورد آزمون قرار گرفته است. بنابراین پژوهش حاضر پس از تبیین برخی پژوهش های انجام گرفته در این مورد ، به بررسی الگوی یادشده در مورد شركتهای صنایع دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران خواهد پرداخت.
از این رو هدف و انگیزه اصلی نگارنده از برگزیدن موضوع بالا ، كاوش وپژوهش در مورد پیوند بین ریسك سیستماتیك و بازده سهام عادی در بورس اوراق بهادار تهران است. هدف دیگری كه این پژوهش دنبال می كند مقایسه دستاوردهای حاصل با دستاوردهای پژوهشی است كه تحت عنوان مشابه و در یك دوره زمانی متفاوت توسط آقای تیمور جعفری نسب به عنوان پایان نامة كارشناسی ارشد رشتة حسابداری در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات برای سالهای 1373 تا 1377 انجام گرفته است. تا از این رهگذر به میزان پیشرفت بورس اوراق بهادار تهران به سمت كارآیی ، پی ببرد. و اطلاعات فراهم شده از این پژوهش چه ازجنبه نظری و چه از جنبه كاربردی راه گشایی برای دانش پژوهان باشد و دستاوردهای حاصله به وسیلة شركتها و مخصوصاً توسط سرمایه گذاران مورد استفاده قرار گیرد تا گامی هرچند كوچك در جهت پیشرفت بازار سرمایه در ایران برداشته شود.
3-1 اهمیت پژوهش
دركشور ما شرایط اقتصادی و ویژگیهای سنتی رفتار سرمایه گذاران و مدیران واحدهای تجاری هنوز زمینه های لازم برای پرداختن به پژوهش های جدی و یكپارچه را فراهم نیاورده است و شواهد حكایت از آن دارد كه سرمایه گذاران برای تعیین ارزش سهام از روشهای كمِی استفاده نمی كنند و داوریها مبتنی بر تصورات ذهنی بر تصورات ذهنی و اطلاعات غیر علمی می باشد. (نویدی عباسپور، ابراهیم، سال 1383، ص 5).
در همین راستا سازمان بورس اوراق بهادار تهران كه بزرگترین بازار سرمایه در كـشور ما می باشد و پس اندازهای مردم را به سمت سرمایه گذاری های بلندمدت سوق می دهد در مقایسه با سایر كشورها به ویژه كشورهای صنعتی بازاری كوچك و توسعه نیافته است . بنابراین لزوم انجام پژوهش ها و مطالعات بیشتر برای كارآ نمودن این بازار و منطقی كردن سرمایه گذاری ها، ضروری به نظر می رسد و نظریه اهمیت فراوان اطلاعات مربوط به ریسك و بازده شركتهای حاضر در بورس برای اخذ تصمیمات بهینه سرمایه گذاری، این پژوهش به بررسی پیوند بین ریسك و بازده در صنعت دارویی خواهد پرداخت.
میزان ریسك به نوع سرمایه گذاری مربوط می شود. سرمایه گذاران انتظار دارند كه در مقابل تحمل ریسك سیستماتیك بیشتر، بازده بیشتری دریافت كنند. در واقع نرخ های بازده مورد انتظار سرمایه گذاران بورس اوراق بهادار را می توان به عنوان تابعی از عوامل بتای اوراق بهادار موجود در بورس بیان كرد. (شباهنگ، رضا، سال،1374 ، ص 204). ضریب بتای یك سهم چیزی جز شاخص ریسك سیستماتیك تلقی نمی گردد. هدف از ارائه ضریب بتا محاسبه ریسك سیستماتیك سهام و سایر اوراق بهادار ویژه (و ریسك سیستماتیك یك مجموعه از دارایی های مالی ) است. (ریموند پی نوو، سال 1384، ص 313). با آگاهی از ریسك سیستماتیك سهام عادی شركتهای مختلف ،سرمایه گذاری مالی با اطمینان بیشتری صورت می گیرد.
2-2 گفتار دوم- بازده و انواع آن
1-2-2 مفهوم بازده
بیشتر سرمایه گذاران به موضوع ریسك،از دیدگاه فردی نگاه می كنند و به اصطلاح قضاوت آنان كاملاً ذهنی است. برای نمونه ، می گویند كه میزان ریسك سرمایه گذاری آنها نسبتاً بالا می باشد. در مورد بازده هم به همین گونه عمل می كنند. (پارسائیان، علی و جهانخانی، علی، سال 1374، ص28) یعنی می توان گفت كه نرخ بازده یك سرمایه گذاری مفهومی است كه از نظر سرمایه گذاران مختلف معنای متفاوتی دارد.
برخی از سرمایه گذاران در در جستجوی بازده كوتاه مدت نقدی هستند و ارزش كمتری به بازده بلند مدت می دهند. چنین افرادی ممكن است سهام شركت هایی را كه سود سهام نقدی زیادی پرداخت می كنند را خریداری نمایند. برخی دیگر از سرمایه گذاران در درجه اول به رشد و توسعه اهمیت می دهند. این قبیل سرمایه گذاران در جستجوی پروژه هایی هستد كه در بلند مدت درآمد بیشتری را عاید آنها می كند. بنابراین در شركت هایی كه بازده سرمایه یا ارزش ویژه آنها بسیار بالا باشد، سرمایه گذاری می كنند. (صلاحی، عبدالله ، سال 1380، ص 39).
برخی تعاریف كه در مورد بازده سرمایه گذاری بیان شده است به شرح زیر است:
بازده یك قلم دارایی مالی را، در مدت یك سال،می توان به این صورت تفسیر كرد: نرخ تنزیلی كه اگر جریان های نقدی آینده با آن محاسبه شوند ارزش فعلی به دست آمده با قیمت خرید دارایی برابر می شود. ( ریموند پی نوو، سال 1384، ص 371) بازده یك سرمایه گذاری عبارت است از جریان نقدی قابل تحققی كه توسط صاحبان آن سرمایه گذاری در طول یك دوره زمانی معین تحصیل می شود. بازده به صورت درصدی از ارزش سرمایه گذاری انجام شده در آغاز دوره بیان می شود. (افشاری، اسدالله، سال 1379، ص 874).
2-2-2 انواع بازده
منظور از بازده كل، مجموعه مزایایی است كه در طول سال به سهم تعلق می گیرد. مجموعه این مزایا شامل دو بخش عمده است: (راعی، رضا وتلنگی، احمد، سال 1383، ص 113).
1- سود سرمایه : سرمایه گذاران انتظار دارند كه ارزش بازار سهام عادی در طول زمان افزایش یابد. (تفاوت نرخ اول و آخر سال مالی سهم شركت)
2- سود سهام: (منافع مالكیت سهام) سرمایه گذاران با خرید سهام عادی انتظار دریافت سود آن را دارند . بیشتر سرمایه گذاران از شركت های معتبر و با ثبات انتظار تقسیم سود مشخصی دارند كه در سررسیدهای معین اعلام و پرداخت شود.منافع حاصل از مالكیت در دوره هایی كه شركت، مجمع برگزار كرده باشد به سهامدار تعلق می گیرد و در دوره هایی كه مجمع برگزار نشده باشد منافع مالكیت برابر صفر خواهدبود. (راعی، رضا وتلنگی، احمد، سال 1383، ص 114).
در ادامه توضیحاتی در مورد هر كدام از موارد بالا، ارائه می گردد.
تفاوت نرخ:
آخرین قیمت سهام در پایان سال مالی را نسبت به اولین قیمت سهام در ابتدای سال مالی در نظر گرفته و تفاوت آنها را به دست می آورند. این تفاوت اگر مثبت باشد عامل فزآینده نرخ بازده كل بوده و اگر منفی باشد،عامل كاهنده نرخ بازده كل است.
نكته ای كه باید به آن توجه داشت این است كه محاسبه نرخ بازده كل از دیدگاه شركت است نه از دیدگاه سهامداران . بنابراین منظور از بازده، بازده كل سهام شركت است نه بازده سهامدار شركت. (جلالی، محمد علی، سال 1377، ص 57).
سود سهام (منافع مالكیت سهام)
الف) سود نقدی ناخالص هر سهم
این سود عبارت است از سود سهام پیشنهادی ناخالص تصویب شده در مجمع صاحبان سهام تقسیم بر تعداد سهام تاریخ تصویب سود سهام پیشنهادی توسط مجمع عمومی صاحبان سهام.
ب) سود سهمی یا سهام جایزه
معمولاً شركت ها در زمان انقضای دوره پرداخت سود نقدی ، به دلیل كمبود نقدینگی یا حفظ منابع نقدی موجود، برای تأمین سود متعلق به هر سهم به جای پرداخت نقدی اقدام به دادن سهام جایزه یا سود سهمی می نمایند و از این طریق افزایش سرمایه می دهند كه این همان افزایش سرمایه از محل مطالبات حال شده سهامداران می‌باشد. برخی از مزایای تقسیم سود سهمی یا سهام جایزه به شرح زیر می باشد.(هامپتون و ووارن،سال 1380، ص 396):
1-ذخیره كردن نقدینگی:
تقسیم سهام به شركت اجازه می دهد كه بدون صرف نقدینگی كه برای ادامه كار و یا توسعه شركت ممكن است مورد نیاز باشد، سود سهام را اعلام كند. بدین ترتیب شركت به جای تقسیم سود سهام آن را برای توسعه شركت به كار می گیرد و وابستگی شركت به منابع خارجی كاهش می یابد.
2- نشان دهنده سود بیشتر در آینده :
توزیع سهام به جای تقسیم سود ، نشان از كسب سود بالاتر در آینده است. اگر سود افزایش نیابد به دلیل افزایش سهام ، عایدی هر سهم شركت كاهش می یابد . از آنجا كه كاهش عایدی هر سهم باعث كاهش ارزش بازار سهام می شود، بنابراین تصمیم گیری در مورد تقسیم سود سهام به صورت توزیع سهام فقط توسط مجمع صاحبان سهام انجام می شود و آن زمانی است كه امكان افزایش عادی هر سهم وجود داشته باشد.
3- افزایش سود سهام سرمایه گذاران در آینده:
اگر پرداخت نقدی سود سهام تا پس از اعلام توزیع سهام اضافی ادامه یابد عایدی آتی هر سهم افزایش خواهد داشت.
4- داشتن تأثیر مثبت در بازار:
به عـلت تـأثیر مـثبت تقـسیم سـهام اضـافی ،اغـلب اعـلام این موضوع سبب تشویق سرمایه گذاران در خـرید سـهام می شود و در نتیجه باعث افزایش قیمت سهام در بازار می شود . به این ترتیب به غیر از یك افت ارزش پس از توزیع سهام اضافی ، قیمت ها افزایش می یابند.
5- حفظ كردن نسبت مالكیت سهامداران :
تقسیم سهام اضافی با صدور سهام عادی جدید تفاوت دارد. اگر سهامداران فعلی برای خرید سهام جدید وجه نقد در اختیار نداشته باشند، نسبت مالكیت آنها با خرید سهام توسط سرمایه گذاران جدید كاهش می یابد. ولی در حالت تقسیم سهام اضافی(به شكل سود سهمی یا سهام جایزه) سـهامداران فـعلی بـه نسـبت سـهام خود ، سهام جدید را دریافت می كنند . بنابراین نسبت مالكیت آنها ثابت باقی می ماند.
ج) تجزیه سهام
تجزیه سهام عبارت است از تغییر در تعداد سهام موجود نزد سهامداران كه از طریق كاهش یا افزایش متناسب در ارزش اسمی سهام به وجود می آید و فقط ارزش اسمی و تعداد سهام موجود نزد سهامداران را تحت تأثیر قرار می دهد. از آنجا كه ارزش حقوق صاحبان سهام تغییر نمی كند، ارزش بازار سهام برای تطبیق با تجزیه سهام، تغییر می كند.
وجوه تمایز بین سود سهمی و تجزیه سهام به شرح زیر می باشد: (مدرس، احمد و عبداله زاده، فرهاد، سال 1382، ص 180).
1- با سود سهمی، سود انباشته شركت كاهش یافته ، سهام جدید به طور متناسب بین سهامداران توزیع می شود. تجزیه سهام ، تعداد سهام منتشره را افزایش می دهد اما سود انباشته تغییری نمی كند .
2- با اعطای سود سهمی، مبلغ اسمی سهام تغییر نمی كند اما در تجزیه سهام ، به تناسب تجزیه ، مبلغ اسمی كاهش می یابد.
وجوه تشابه بین سود سهمی و تجزیه سهام نیز به شرح زیر است:
وجوه تشابه بین سود سهمی و تجزیه سهام نیز به شرح زیر است:
1-در هر دو هیچ وجه نقدی پرداخت نمی شود.
2-در هر دو حالت، تعداد سهام منتشره افزایش می یابد.
3- در هر دو، مجموع حقوق صاحبان سهام، بدون تغییر باقی می ماند.
د) بازخرید سهام(تجمیع سهام)
روش دیگر برای توزیع سود بین سهامداران ، بازخرید سهام است. بازخرید سهام وقتی انجام می گیرد كه یك شـركت ســهام عادی موجود نزد صاحبان سهام خود را خریداری می كند. از دیـدگاه نظری، بازخرید سهام یا پرداخت سود سهام برای سهامداران یكسان می باشد ، زیرا منافع سرمایه ای حاصل از بازخرید سهام برابر با سود سهامی است كه می توانست در صورت عدم فروش سهام خود را دریافت كند. بعد از بازخرید سهام، سود هر سهم به دلیل كاهش تعداد سهام منتشره افزایش می یابد.
قیمت فایل فقط 5,000 تومان
برچسب ها : تحقیق بررسی بورس اوراق بهادار , پروژه بررسی بورس اوراق بهادار , مقاله بررسی بورس اوراق بهادار , دانلود تحقیق بررسی بورس اوراق بهادار , بررسی بورس اوراق بهادار , بورس , اوراق بهادار