دسته: علوم انسانی مقاله بررسی موانع فرهنگی ارتقاء شغلی زنان در 28 صفحه ورد قابل ویرایش
قیمت فایل فقط 5,000 تومان
مقاله بررسی موانع فرهنگی ارتقاء شغلی زنان در 28 صفحه ورد قابل ویرایش
چكیده
با وجود آنكه زنان نیمی از جمعیت فعال جهان را تشكیل می دهند، اما از آنها به طور مساوی در اداره امور سازمانها استفاده نمی‌شود. البته در سالهای اخیر حضور زنان در محیط كار چشم‌گیرتر شده است وروز به روز بر تعداد آنها افزوده می‌شود، اما میزان پیشرفت آنها در مشاغل سطوح بالا متناسب با تعداد آنها در سازمانها نیست. زنان در محیط كار با مسایلی نظیر تبعیض شغلی روبرو هستند و پیش داوری هایی كه نسبت به آنها وجود دارد از نگرش های فرهنگی جامعه ناشی می‌شود. زنان یكی از سرمایه های مهم و پرارزش كشورهای جهان بویژه در كشورهای درحال توسعه هستند. رهبران سازمانها باید بدانند كه برای پاسخ به بازار متغیر مشتریان و رقابت بین‌المللی باید از استعداد زنان و مردان متخصص در همه سطوح استفاده كنند.
این مقاله مسایلی را در مورد اشتغال زنان در روند توسعه، فضای فرهنگی حاكم بر اشتغال زنان، موانع فرهنگی و نگرش موجود در اشتغال زنان را بیان كرده و همچنین پیشنهادهایی برای هموار شدن زمینه اشتغال زنان ارایه می‌دهد.
مقدمه
هرگز در تاریخ به اندازه امروز توافق در مورد اینكه مهمترین پیشتاز توسعه، مشاركت همه انسانهاست، وجود نداشته است و برای رسیدن به این نقطه راه درازی پیموده شده است. در این میان زنان چون مردان به عنوان منابع ارزشمند سازمانی در توسعه پیشرفت جامعه خود نقش تعیین كننده ای دارند. زنان ومردان به همراه هم قادرند تا جامعه و كشور را در مسیر رشد و توسعه قرار دهند و از نیروهای خود، به گونه ای هم افزا جامعه را بهره مند سازند. جوامعی كه توانسته اند با تفكر راهبردی موفق به تدوین قوانینی برای بهره برداری از اندیشه های خلاق و قدرت سازندگی زنان بشوند و در واگذاری فرصت برای ابراز شایستگی و لیاقت به كلیه شهروندان اعم از زن و مرد، مساوات را رعایت كنند، بیش از سایر جوامع پیشرفت كرده‌اند. ( الوانی،ضرغامی‌فرد، 1380،2)
زنان نیمی از جمعیت فعال جهان را تشكیل می دهند . تخمین های آماری نشان می دهد كه 60 درصد از افزایش نیروی كار در دهه آینده را زنان تشكیل خواهند داد. از سال 1970 تعداد زنان در مشاغل اجرایی، اداری و مدیریتی به طور چشمگیر افزایش یافته اما نسبت زنانی كه در سطوح بالای شغلی به كار گرفته می‌شوند، هنوز پایین است.
در ایران نیز طبق سرشماری مركز ایران در سال 1355، نرخ مشاركت زنان 9/13 درصد بوده است. این رقم در سال 1365 به 2/8 درصد كاهش یافته است و در سال 1375 به نرخ 1/9 درصد افزایش یافته است. زنان مدیر و كارمندان رده بالای سازمان در سال 1370 معادل 1533 نفر بودند كه در سال 1375 به 41420 نفر رسیده است هر چند این رقم نشان دهنده افزایش تعداد زنان در پست‌های مدیریتی است اما در مقایسه با تعداد شاغلان زن رقم ناچیزی است. ( جزئی ،1380، 70)
اشتغال زنان در روند توسعه:
درگزارش های توسعه انسانی سازمان ملل نوشته شده كه زنان بهره وری بسیار كمی را از منافع توسعه داشته‌اند. اگر چه نیمی از جمعیت دنیا را تشكیل می دهند ولی سهم آنان در جمعیت فعال اقتصادی حدود سی درصد و در برخی از كشورهای بسیار كم تر از این رقم برآورد می شود و اضافه می كنند كه در كشورهای در حال توسعه زنان فرصت های شغلی كمتری داشته و غالباً در بخش غیررسمی بدون هیچ گونه دستمزدی به كار مشغول هستند. زنان وقتی هم كه در بخش رسمی شاغل می شوند دستمزد كمتری نسبت به مردان به آنان پرداخته می شود و امكان خود اشتغالی زنان نیز به دلیل عدم دسترسی به نهادهای مورد نیاز محدود است. آنان ساعت طولانی تری نسبت به مردان كار می كنند ولی نتیجه كارشان محاسبه نمی شود و در واقع زنان در آمارهای ملی كشورهای در حال توسعه گم شده اند( عبداللهی ،1381، 188)
در دو دهه اخیر تحولات چشم‌گیری در این مورد رخ داده است و كاهش نابرابری های جنسیتی جزء جدایی ناپذیر فرایند توسعه شده است و یكی از مهمترین تحولات، تغییر در دیدگاه حاكم نسبت به زنان در این فرایند می‌باشد.
تقریباً در سالهای پیش از 1975 در جهت كمك به جمعیت زنان، بیشتر مسایل رفاهی مطرح می‌گردید و تمامی تلاش ها در جهت فراهم نمودن امكاناتی برای تامین حمایت از طریق اجرای پروژه های كوچك و برآورده نمودن مهمترین نیازهای اساسی آنها بود. در سالهای اخیر این دیدگاه به نگرش جدیدتری متحول شده است. در این نگرش زن تنها دریافت كننده كمك ها نیست بلكه خود تولید كننده، مشاركت كننده و در عین حال برخوردار شونده از امكانات بدست آمده در فرایند توسعه نیز می‌باشند. (شادی طلب، 1381، 175)
فضای فرهنگی حاكم بر اشتغال زنان:
تجربیات چند دهه گذشته در كشورهای كم توسعه، ثابت كرده است كه در فرآیند توسعه آمادگی فضای فرهنگی نه تنها برای پذیرش تغییرات برون زا ضروری است بلكه خود مهمترین عامل برای زمینه سازی تغییرات درون زا در همه بخش های اجتماعی و اقتصادی می‌باشد.
شاید در برخی از تغییرات بسیار سطحی و كوتاه مدت بتوان از عوامل فرهنگی چشم پوشی نمود ولی به طور یقین در چشم انداز بلندمدت و تحولات ریشه ای و همه جانبه در پایگاه اجتماعی- اقتصادی زنان، فضای فرهنگی حاكم بر اشتغال زنان نقش بسیار اساسی و زیربنایی دارد.
(شادی طلب، 1381،176)
بررسی ها و نظرسنجی های انجام شده توسط مركز سنجش برنامه های صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در سالهای 74-1372 از مردم تهران در خصوص اشتغال زنان نشان می دهد كه 5/66 درصد معتقد بودند كه مهمترین وظیفه زن خانه داری است. در خصوص وزیر شدن زنان 33 درصد پاسخ گویان كاملاً مخالف و یا مخالف و معتقد بودند كه زنان به دلیل مشكلات و ویژگی‌های خاص برای پست وزارت مناسب نیستند. در این میان، مردان بیش از زنان با وزیر شدن زنان مخالف بودند( مركز سنجش برنامه‌ای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و نظرسنجی درباره اشتغال زنان 74-1372)
در مورد فواید اشتغال برای خود زنان و برای خانواده آنان یافته های تحقیقاتی نشان می‌دهد كه مساله اقتصادی درتأمین بخشی از هزینه‌های خانواده، 81 درصد و استقلال مالی برای زنان 57 درصد بیشترین سهم راداشته است و نزدیك به 34 درصد به بهبود پایگاه اجتماعی خود در جامعه و 8 درصد به تاثیرآن در امور فرهنگی و اجتماعی خانواده اشاره داشته‌اند.
و به طور خلاصه عامل اقتصادی در اشتغال زنان، واجد بیشترین اهمیت است ولی فرهنگ رایج و پذیرفته شده در جامعه نظرات خاصی نسبت به اشتغال زنان داشته و طبق پاسخ‌های ارایه شده براین باور است كه در صورت عدم موافقت شوهر با كار زن، حتی در صورت تمایل زن به ادامه كار، او باید از كار خود چشم‌پوشی كند.( شادی طلب ،1381، 179)
موانع فرهنگی و نگرشی موجود در اشتغال زنان:
الف ) موانع فرهنگی:
یكی از موانع فرهنگی مهم كه برای اولین بار توسط مجله وال استریت در سال 1986 مطرح شد اصطلاح سقف شیشه ای Glass ceiling است. این واژه برای توصیف موانع نامرئی ناشی از تعصب های مسئولان و سازمانها علیه زنان شكل گرفت. موانعی كه در عمل زنان را از دستیابی به فرصت‌های برابر استخدامی و حقوق و دستمزد باز می‌داشت. بنا به تعریف اداره كار ایالات متحده، سقف شیشه‌ای حاكی از نگرش‌های آمیخته به تعصبی است كه زنان را از پیمودن به مدارج عالی در یك سازمان باز می‌دارد.
سقف شیشه ای نتیجه اسطوره ها و برداشتهای مشترك است. بعضی از این برداشتهای پذیرفته شده توسط عموم به شرح زیر است:
زنان توانایی كافی برای كار را ندارند.
مردان ویژگی‌هایی دارند كه آنها را برای تصدی مقامهای رهبری مناسب‌تر می‌سازد.
زنان تجربه كافی برای پذیرفتن مقامات رهبری ندارند.
زنان قادر به انجام امور فنی و دشوار نیستند. (united Nation – women,1955,45)
در ایران نیز هر چند در برخورداری از فرصت‌های برابر اشتغال در برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی تاكید شده است اما در عمل شاهد نگرش‌های تبعیض آمیز و به تبع آن تصمیم‌گیری‌های تبعیض آمیز نسبت به زنان شاغل هستیم. اصطلاح سقف شیشه‌ای گر چه برای اولین بار در امریكا شكل گرفت ولی در شرایط كنونی این واقعیت قابل تفهیم به تمام موقعیت‌هایی است كه زنان در عمل برای رسیدن به مشاغل سطوح بالا با آن روبرو هستند. مفروضاتی مانند اینكه زنان در شرایط بحرانی بسیار احساساتی تصمیم می‌گیرند و منطقی نیستند و .. مسایل كلیشه‌ای هستند كه از توجه عادلانه به شرایط احراز فردی جلوگیری كرده است. (جزنی،1380،71)
ب ) موانع نگرشی:
زنان مانند مردان در مورد مسیر شغلی شان جدی نیستند، و خانواده برای آنها در اولویت قرار دارد.
اگر یك زن در مقام در مقام ارشد شكست بخورد، پس نباید هیچ زنی را در مقام مشابه قرار داد.
سازمانها زنان را برای شكست خوردن نمی‌خواهند پس ریسك استخدام و ارتقای آنها را قبول نمی‌كنند. (منبع : اینترنت)
پیشنهادهایی برای هموار شدن زمینه اشتغال زنان:
1. شكستن سقف شیشه‌ای : بهترین راه برای شكستن سقف شیشه‌ای آموزش و شكستن چارچوب باورهای سنتی در رابطه با شغل های زنان و تقویت خودباوری زنان می‌باشد. سازمان بین‌المللی كار، برای شكست سقف شیشه‌ای توصیه‌هایی ارایه كرده است كه بعضی از آنها به شرح زیر می‌باشد:
آموزش، ایجاد شبكه‌های ارتباطی، اتخاذ سیاست های سازگار با مصالح خانوادگی، اصلاح قوانین استخدامی، پرداخت‌های مساوی برای مشاغل مشابه، افزایش آگاهی عمومی نسبت به نقش وسهم اقتصادی رو به رشد زنان( منبع اینترنت)
2. افزایش مشاركت زنان در جامعه از طریق تشكیل سازمانهای غیردولتی (NGO).
3. یكی از اقداماتی كه هم‌اكنون در دنیا برای فراهم‌آوردن زمینه مناسب برای فعالیت زنان مورد توجه قرار گرفته است بحث سازمان «دوستدار خانواده» Friendly organization است . ساختار این سازمانها به گونه‌ای است كه زنان شاغل بتوانند حافظ كیان خانواده خود نیز باشند.در نظر گرفتن امكاناتی چون ساعات كار شناور، محلهای كار غیرمتمركز تهیه امكانات مهد كودك و .. از جمله تمهیداتی است كه در این سازمانها پیش‌بینی می‌شود.
نتیجه‌گیری:
تعداد زنان در سالهای اخیر در محیط كار رو به افزایش است اما اشتغال زنان در جامعه ما هنوز با موانع فراوانی از جمله موانع فرهنگی و نگرشی رو به رو است.
و رسیدن به اهداف هر سازمان و در نهایت رسیدن به توسعه اقتصادی و اجتماعی هر كشوری ، در گروه استفاده بهینه از نیروی انسانی آن می‌باشد. سازمانها باید از زنان و مردان متخصص به دور از تعصبات فرهنگی، به شكل صحیحی استفاده كرده و سقف شیشه ای را از میان بر دارند. و اشتغال زنان نیازمند تغییر رفتار و نگرش هاست و هم زنان باید با اعتماد به نفس بیشتری در محیط جامعه وسازمان ظاهر شوند و روز به روز به توانمندی های خود بیفزایند.
منابع و ماخذ :
الوانی، مهدی. ضرغامی فرد، مژگان. “موفقیت زنان در كار راهه مدیریتی” ، نشریه مدیریت دولتی، شماره 54و53، 1380.
جزنی، نسرین. “سقف شیشه‌ای مانع رشد زنان”، مجله تدبیر، شماره 95، 1380.
شادی طلب، ژاله. “ توسعه و چالش‌های زنان ایران”، نشر قطره، 1381
مركز سنجش برنامه‌ای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و نظرسنجی درباره اشتغال زنان، 74-1372.
عبداللهی، مژگان. “سقف شیشه ای : مانع ارتقای شغلی زنان” فصلنامه مطالعات مدیریت، شماره 36-35، 1381.
http:// www.mnplan.stat. mn. Us/pdf/glass ceiling.pdf: The glass ceiling task force report.
united Nation-women: Loking Beyond. 2000,New york,1995.
Women’s International, Network News,1991.
جهت دریافت فایل مقاله بررسی موانع فرهنگی ارتقاء شغلی زنانلطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 5,000 تومان
برچسب ها : تحقیق بررسی موانع فرهنگی ارتقاء شغلی زنان , پروژه بررسی موانع فرهنگی ارتقاء شغلی زنان , مقاله بررسی موانع فرهنگی ارتقاء شغلی زنان , دانلود تحقیق بررسی موانع فرهنگی ارتقاء شغلی زنان , بررسی موانع فرهنگی ارتقاء شغلی زنان , موانع فرهنگی , ارتقاء شغلی , زنان